NO GOD BUT ALLAH . . .

اللهُ لآَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ ...

Selasa, 26 Juli 2011

PEPADHANGE URIP

Pepadang sing bisa digayuh kalawan laku kaya sing wis kaceta ing duwur iku prasasat ngungkuli padange srengenge. Srengenge mono padange mung kena dirasakake lan disipati dening kalairan (pandulu, badan sakojur) nanging padang sing ditemu sarana laku iku padanging roh, ya sing diarani nurcahya (Nur=cahya, cahya=caya, dadi cahyane cahya = roh ilapi) sing daya panguwasane ngngluwihi kadi padhange srengenge.

Tegese : pepadang sing kaya mangkono mau sing ceta bisa jalari tindak utama ing madyaning bebrayan lire jagad gede kawaratan, bisa nanduki marang sarira pribadi (jagad cilik)karana bisa meqar dadi amal suci. Atine padang ora kasrimpet ing pamotahing napsu kadagingan, kalis saka saka goda rencana kadonyan sing ajak-ajak rusak, ya rusake raga, ya rusake jiwa. Iki kabeh mau kudu ditindakake kalawan tanpa kendat ing salawase urip.

Mung emane dene sing kaya mengkono iku arang banget kang bisa nglakoni, keh-kehane banjur kandeg ing tengah dalan, ing sakawit kaya iya-iyaa, nanging toging ngendon bareng mrangguli gampange banjur ngusira, murtad saka gegebangane kang sejati. Kang mangka kabeh mau kudu ditindakake ing salawase urip lan kudu diemuti yen iku mau kabeh mung mujudake sawijining prajanji sing kawetu lan kalakone mung sapisan. Ana dene sing jalari angele iku mau, jalaran sing akeh ora bisa nyandak marang susurupan ing bab legining madu.

Ora idep ing lungguhi si legi lan lingguhe si madu sarta manunggale sakaro-karone. Endi sing diarani “Dzat” madu lan endi sing ngeker sipat manise, ora bisa digraitani. Iki dasare mung prasemon tumrap marang sasira pribadi, sing ateges ora ngidepi marang jejering Kawula lan Gusti sarta manunggale sing kabeh mau prasemone Gaibing Hyang Widi, dadi sok mangkonoa uga ateges ora bisa nyumurupi ing Pangerane. Kang mangka dudununge senajan ora karuwan golek-golekane yen ditumemeni tinemu ana awake dewe.

Ana unen-unen…” adoh tanpa wangenan, cedak tanpa senggolan ” iku maknane ora bedo karo keplase madu lan legine iku mau. Gemblenge mujudake kahanan sing aninang, sing ora ana prabedane karana manunggal dadi siji.

Kanggo nyumurupi dununge sipat legi lan dzat madu sarta ndamangi marang manunggale, ya sing ateges meruhi marang manunggale Kawula lan Gusti utawa marang Pangerane, iku temene wis pada cumepak prabote, tur genep pisan, yaiku tinemu ana ing sarira pribadi, ana ing awake dewe. Nanging ing sarehne kurang bisa migunakake carane anggone ngudi banjur sok ora genep, ninggal salah sijining srana saka uger-uger panggilu dane ngelmu (sarengat, tarekat, hakekat lan makrifate). Utawa isish kerem marang ubaling napsu kadagingan, duwe pamrih rupa-rupa sing tumanjane mung marang urip kalairan.

Kajaba iku, keh-kehane pambudine sok sembrono ora ngendahake marang wewalering ngelmune nyepelekake karana ngrumangsani yen wis bisa nyakup marang surasane kabeh, wiwit saka “Ha” nganti tekan “NGA” utawa marga saka anggone kurang bisa ngendaleni hawa napsune, banjur ora bisa ngetut utawa nyusetyani marang sakehing wewaler kang mestine kudu diturut. Lekas ing kaya mengkono mau mbebayani tumrap marang awake dewe lan samangsa kudu ngadepi kukuting jiwangga, asring isih kagubet dening pakartining napsu kadagingan lan kagoda dening pakareman-pakareman kang di alami dek rekalane isih meger-meger urip waras-wiris. Jer sakabehing tindak kang dilakoni nalikane isih jejer dadi manungsa iku, luwih-luwih sing ana gegayutane karo ubaling angkara murka, isih tumabet ana ing jiwa kang angel ilang-ilangane. Awit saka iku sing akeh-akeh patine banjur sasar susur ora bisa sampurna utawa ora bisa entuk dalan kang padang lan gampang.

Anggane ngudi saya ngangsa-ngangsa kayungyune marang pamrih sing maneka warna lan asipat kadagingan mau. Ana dene sing dianggo nutupi mung estine marang tindak madya lan utama. Dadi apa sing katindakake mau salugune cengkah karo kekerane ngelmune kang sejati, ateges uga tumindake cidra ing atase nggilud pangelmon, bebasane jabo putih jero kuning (palsu). Upamane banjur madeg dadi dukun kang ngalap opahan, netepake mejani lan patukon lsp, kang dadi margane urip seneng nanging mung uriping wadag.

Awit saka iku, ing babagan sing kaya mangkene iki kudu sing bisa waskita lan trampil milah-milahake, endi-endi sing tidak nyata nurut andemaning kajaten, endi sing mung dianggo srano mulas kajatene kang ora bener iku. Yen dijablasake endi sing tumindak bener-bener atas asmane Pangeran karana lekasing lair iku dikemudeni dening batin, lan endi sing mung tindak ninggal Pangerane Gusti karana lekasing lair iku mung kanggo nyukupi kabutuhaning lair wae. Ana dene sarengat sing kanggo gagaran pamilihing kahanan, endi sing sejati lan endi sing mung pulasan, yaiku pangeling-eling marang Pangeran manunggale Kawula lan Gusti lan ngugemi kayakinan, yen urip iku satemene ana kang murba lan masesa, yaiku Hyang Widi. Dadi kudu emut solah bawa, muna-muni iku mau kabeh atas asmaning Pangeran, kang sipate suci ora ana kang madani. Samangsa ana lekas sing katon melok, mangka banjur cengkah karo kasucianing Pangeran, iku terang banget yen ora bener (eling marang sipat 20 ing Pangeran).

Sipat kajaten, yaiku keploking tindak lair lan osiking batin,krenah marang kautaman sing bener-bener kanti rila legawa lan nyata-nyata dudu pulasan, mungguhing banyu mono pada wae karo banyu wening lan resik akinclong-kinclong yen ta diombea bebayane ora ana nyata-nyata bisa mareming ati lan sirnaning salit. Ya tindak sing kaya mangkono mau sing dialami wiwit saka lair nganti tekan samatine.

Ana rembug pangelmon sing ana gandenge karo babagan Sangkan Parane Dumadi ana tetembungan yen uripe manungsa ana ing donya iku bebasane mung purlu Mampir Ngombe. Tembung “Mampir Ngombe” kasebut, kajaba mengku sipate sing kudu diombe, uga mengku wektune, lire mung samampir, mung sak perlu, dadi ora suwe lan sing diombe kudu banyu sing mupangati tumrap marang uripe lair batin, yaiku tirta wening sing wanese kalintang.

Dadi terang banget uripe manungsa ana ing alam donya iku bebasan mung sasiliring bawang mung sedela banget yen ta ditandinga karo wektu kang bakal dialami ana ing alam langgeng. Dadi samangsa urip kang sedela iki ora dipigunakake sing kalawan pratitis, mestine banjur bakal kapitunan lire migunake kalawan pratitis yaiku ngobeya banyu kang wening, nggiluta ngelmu sing murakabi tumrap marang urip lan pati, bisoa nyumurupi saka ngendi urip iki lan menyang endi urip iki sabanjure ((ing sak wise kukut ragane). Weruh sing kalawan temen-temen lan alandesan pikir kang maton.

Iki lagi bisa kelakon yen enggone milih iku kanti pratitis, bisa damang endi sing nyata lan endi sing pulasan, endi sing suci lan endi sing kebak pamrih kang ora yoga. Dadi kudu bisa mbedakake endi sing tirta wening lan endi sing tirta tan wening, kang supaya ara keblasuk. Awit yen kleru sapisan mesti bakal kleru ing salawase : janjine mung sapisan.

FILOSOFI SEMAR

Semar dalam bahasa Jawa (filosofi Jawa) disebut Badranaya

Bebadra = Membangun sarana dari dasar

Naya = Nayaka = Utusan mangrasul

Artinya : Mengembani sifat membangun dan melaksanakan perintah Allah demi kesejahteraan manusia

Filosofi, Biologis Semar

Javanologi : Semar = Haseming samar-samar (Fenomena harafiah makna kehidupan Sang Penuntun). Semar tidak lelaki dan bukan perempuan, tangan kanannya keatas dan tangan kirinya kebelakang. Maknanya : “Sebagai pribadi tokoh semar hendak mengatakan simbul Sang Maha Tumggal”. Sedang tangan kirinya bermakna “berserah total dan mutlak serta selakigus simbul keilmuaan yang netral namun simpatik”.

Domisili semar adalah sebagai lurah karangdempel / (karang = gersang) dempel = keteguhan jiwa. Rambut semar “kuncung” (jarwadasa/pribahasa jawa kuno) maknanya hendak mengatakan : akuning sang kuncung = sebagai kepribadian pelayan.

Semar sebagai pelayan mengejawantah melayani umat, tanpa pamrih, untuk melaksanakan ibadah amaliah sesuai dengan sabda Ilahi. Semar barjalan menghadap keatas maknanya : “dalam perjalanan anak manusia perwujudannya ia memberikan teladan agar selalu memandang keatas (sang Khaliq ) yang maha pengasih serta penyayang umat”.

Kain semar Parangkusumorojo: perwujudan Dewonggowantah (untuk menuntun manusia) agar memayuhayuning bawono : mengadakan keadilan dan kebenaran di bumi.

Ciri sosok semar adalah :

Semar berkuncung seperti kanak kanak,namun juga berwajah sangat tua

Semar tertawannya selalu diakhiri nada tangisan

Semar berwajah mata menangis namun mulutnya tertawa

Semar berprofil berdiri sekaligus jongkok

Semar tak pernah menyuruh namun memberikan konsekwensi atas nasehatnya

Kebudayaan Jawa telah melahirkan religi dalam wujud kepercayaan terhadap Tuhan yang Maha Esa, yaitu adanya wujud tokoh wayang Semar, jauh sebelum masuknya kebudayaan Hindu, Budha dan Isalam di tanah Jawa.

Dikalangan spiritual Jawa ,Tokoh wayang Semar ternyata dipandang bukan sebagai fakta historis, tetapi lebih bersifat mitologi dan symbolis tentang KeEsa-an, yaitu: Suatu lambang dari pengejawantahan expresi, persepsi dan pengertian tentang Illahi yang menunjukkan pada konsepsi spiritual . Pengertian ini tidak lain hanyalah suatu bukti yang kuat bahwa orang Jawa sejak jaman prasejarah adalah Relegius dan ber keTuhan-an yang Maha Esa.

Dari tokoh Semar wayang ini akan dapat dikupas ,dimengerti dan dihayati sampai dimana wujud religi yang telah dilahirkan oleh kebudayaan Jawa .

Gambar tokoh Semar nampaknya merupakan simbol pengertian atau konsepsi dari aspek sifat Ilahi, yang kalau dibaca bunyinya katanya ber bunyi :

Semar (pralambang ngelmu gaib) – kasampurnaning pati.

Bojo sira arsa mardi kamardikan, ajwa samar sumingkiring dur-kamurkan Mardika artinya “merdekanya jiwa dan sukma“, maksudnya dalam keadaan tidak dijajah oleh hawa nafsu dan keduniawian, agar dalam menuju kematian sempurna tak ternodai oleh dosa. Manusia jawa yang sejati dalam membersihkan jiwa (ora kebanda ing kadonyan, ora samar marang bisane sirna durka murkamu) artinya : “dalam menguji budi pekerti secara sungguh-sungguh akan dapat mengendalikan dan mengarahkan hawa nafsu menjadi suatu kekuatan menuju kesempurnaan hidup”.

Filsafat Ha-Na-Ca-Ra-Ka dalam lakon Semar Mbabar Jati Diri

Dalam Etika Jawa ( Sesuno, 1988 : 188 ) disebutkan bahwa Semar dalam pewayangan adalah punakawan ” Abdi ” Pamomong ” yang paling dicintai. Apabila muncul di depan layar, ia disambut oleh gelombang simpati para penonton. Seakan-akan para penonton merasa berada dibawah pengayomannya.

Simpati para penonton itu ada hubungannya dengan mitologi Jawa atau Nusantara yang menganggap bahwa Semar merupakan tokoh yang berasal dari Jawa atau Nusantara ( Hazeu dalam Mulyono 1978 : 25 ). Ia merupakan dewa asli Jawa yang paling berkuasa ( Brandon dalam Suseno, 1988 : 188 ). Meskipun berpenampilan sederhana, sebagai rakyat biasa, bahkan sebagai abdi, Semar adalah seorang dewa yang mengatasi semua dewa. Ia adalah dewa yang ngejawantah ” menjelma ” ( menjadi manusia ) yang kemudian menjadi pamong para Pandawa dan ksatria utama lainnya yang tidak terkalahkan.

Oleh karena para Pandawa merupakan nenek moyang raja-raja Jawa ( Poedjowijatno, 1975 : 49 ) Semar diyakini sebagai pamong dan danyang pulau Jawa dan seluruh dunia ( Geertz 1969 : 264 ). Ia merupakan pribadi yang bernilai paling bijaksana berkat sikap bathinnya dan bukan karena sikap lahir dan keterdidikannya ( Suseno 1988 : 190 ). Ia merupakan pamong yang sepi ing pamrih, rame ing ngawe ” sepi akan maksud, rajin dalam bekerja dan memayu hayuning bawana ” menjaga kedamaian dunia ( Mulyono, 1978 : 119 dan Suseno 1988 : 193 )

Dari segi etimologi, joinboll ( dalam Mulyono 1978 : 28 ) berpendapat bahwa Semar berasal dari sar yang berarti sinar ” cahaya “. jadi Semar berarti suatu yang memancarkan cahaya atau dewa cahaya, sehingga ia disebut juga Nurcahya atau Nurrasa ( Mulyono 1978 : 18 ) yang didalam dirinya terdapat atau bersemayam Nur Muhammad, Nur Illahi atau sifat Ilahiah. Semar yang memiliki rupa dan bentuk yang samar, tetapi mempunyai segala kelebihan yang telah disebutkan itu, merupakan simbol yang bersifat Ilahiah pula ( Mulyono 1978 : 118 – Suseno 1988 : 191 ). Sehubungan dengan itu, Prodjosoebroto ( 1969 : 31 ) berpendapat dan menggambarkan ( dalam bentuk kaligrafi ) bahwa jasat Semar penuh dengan kalimat Allah.

Sifat ilahiah itu ditunjukkan pula dengan sebutan badranaya yang berarti ” pimpinan rahmani ” yakni pimpinan yang penuh dengan belas kasih ( timoer, tt : 13 ). Semar juga dapat dijadikan simbol rasa eling ” rasa ingat ” ( timoer 1994 : 4 ), yakni ingat kepada Yang Maha Pencipta dan segala ciptaanNYA yang berupa alam semesta. Oleh karena itu sifat ilahiah itu pula, Semar dijadikan simbol aliran kebatinan Sapta Darma ( Mulyono 1978 : 35 )

Berkenaan dengan mitologi yang merekfleksikan segala kelebihan dan sifat ilahiah pada pribadi Semar, maka timbul gagasan agar dalam pementasan wayang disuguhkan lakon ” Semar Mbabar Jati Diri “. gagasan itu muncul dari presiden Suharto dihadapan para dalang yang sedang mengikuti Rapat Paripurna Pepadi di Jakarta pada tanggal, 20-23 Januari 1995. Tujuanya agar para dalang ikut berperan serta menyukseskan program pemerintah dalam pembangunan manusia seutuhnya, termasuk pembudayaan P4 ( Cermomanggolo 1995 : 5 ). Gagasan itu disambut para dalang dengan menggelar lakon tersebut. Para dalang yang pernah mementaskan lakon itu antara lain : Gitopurbacarita, Panut Darmaka, Anom Suroto, Subana, Cermomanggolo dan manteb Soedarsono ( Cermomanggolo 1995 : 5 – Arum 1995 : 10 ). Dikemukan oleh Arum ( 1995:10 ) bahwa dalam pementasan wayang kulit dengan lakon ” Semar Mbabar Jadi Diri ” diharapkan agar khalayak mampu memahami dan menghayati kawruh sangkan paraning dumadi ” ilmu asal dan tujuan hidup, yang digali dari falsafat aksara Jawa Ha-Na-Ca-Ra-Ka. Pemahaman dan penghayatan kawruh sangkan paraning dumadi yang bersumber filsafat aksara Jawa itu sejalan dengan pemikiran Soenarto Timoer ( 1994:4 ) bahwa filsafat Ha-Na-Ca-Ra-Ka mengandung makna sebagai sumber daya yang dapat memberikan tuntunan dan menjadi panutan ke arah keselamatan hidup. Sumber daya itu dapat disimbolkan dengan Semar yang berpengawak sastra dentawyanjana. Bahkan jika mengacu pendapat Warsito ( dalam Ciptoprawiro 1991:46 ) bahwa aksara Jawa itu diciptakan Semar, maka tepatlah apabila pemahaman dan penghayatan kawruh sangkan paraning dumadi tersebut bersumberkan filsafat Ha-Na-Ca-Ra-Ka

ESTHINING PANEMBAH

Kanggo nggayuh supaya wong urip bisa “muksa” syarat mutlak kang kudu dilakoni yaiku kudu cedhak karo Gusti Kang Murbeng Dumadi. Jalaran “muksa” iku tegese bisa mbalekake barang-barang silihan saka Gusti, utawa yen wong Islam ngarani marang Allah SWT.

Kang kudu dingerteni barang-barang apa wae kang wis kita silih, yaiku urip. Urip iki asale saka Kang Gawe Urip, utawa Gusti Kang Murbeng Dumadi mau. Kaya kang tinulis ing Al-Qur’an surat Al Haj (surat 22) ayat 5: “He para manungsa. Menawa sira mamang perkara bakal tangine wong kang wis mati, sira mikira. Ingsun wis gawe leluhurira Nabi Adam saka lemah, saiki Ingsun nitahake awakira saka mani. Banjur dadi getih kenthel, banjur Ingsun dadekake daging ganep wujud bayi lan ora ganep (lengkap). Supaya sira terangake kasampurnan kuwasa-Ningsun.

Lesan mau kang Ingsun kersakake lestari dadi manungsa. Ingsun lerenake ing guwagarba tekan mangsane lair. Sira banjur Ingsun wetokake dadi bayi, nuli Ingsun paringi urip nganti tekan wayah mempeng. Saweneh manungsa ana kang mati sadurunge dewasa, lan ana kang dawa umure nganti pikun, (iku Kersaningsun) nganti si pikun mau lali barang kang maune disumurupi.
Lan maneh sira andeleng bumi iku ngenthak-enthak tanpa thethukulan. Bareng wis Ingsun turuni banyu udan, banjur ngarejet (obah) thukul thethukulan warna-warna kang mbungahake para manungsa (kang becik-becik).”

Sejatine manungsa urip iku kadunungan telung perkara, yaiku badan wadhag kang asale saka manine bapa lan sel telure biyung, kaloro badan alus (roh) kang asale saka alam arwah, lan katelu urip kang asale saka paringane Gusti Kang Murbeng Dumadi. Katelune kaiket utawa ditaleni dening taline urip yaiku nafas, dadi wadhag-roh-lan urip dadi sawiji, iki diarani wong urip. Yen roh karo uripe ucul saka badan wadhag, amarga taline urip pedhot, ragane ditinggal, mati kaku dadi bathang. Iki uga dialami kabeh sagung barang kang urip. Kayata: wit-witan, kabeh kewan, yen ditinggal roh/badan aluse, badan wadhag mesthi mati dadi bathang, awake kaku.

Lha saiki roh/badan alus karouripe menyang endi? Kudune roh lan uripe mlebu alam barzah/alam kubur. Ing kene bakal nampa siksa kubur apa nikmat kubur, salaras karo amale neng donya nalika urip dhisik. Lha lawase sepira? Gumantung “vonise” Kang Murbeng Dumadi.

Yen wis entek vonise, arwah/roh lan uripe mlebu ana alam arwah. Ing kene antri ngenteni dina kiyamat. Yaiku dina bakale wong mati ditangekake dadi urip maneh. Mangkono sateruse (maosa Al-Qur’an, surat Al Baqarah, ayat 28). Nganti akhire bali marang ngarsane Gusti kang Murbeng Dumadi.
Lha saiki yen awake dhewe kepengin bisa bali marang Pangeran (Allah SWT), ya wiwit saiki kudu kenal karo Gusti Allah SWT. Lan maneh awake dhewe kudu sregep ngadhep utawa madhep marang Gusti kaya tuntunan agamane dhewe-dhewe.

Agama Islam menehi tuntunan kanggo ngadhep marang Allah SWT kudu shalat. Lan agama Islam milah tataran ilmu iku dadi patang tataran. Tingkatan ilmu cacah papat iki marakake panembah utawa shalat kaperang dadi papat, yaiku: shalat sarengat, shalat tarekat, shalat hakekat, lan shalat ma’rifat.

Shalat sarengat iku manembahing raga, sesucine mawa toya (banyu). Yen katrima mahanani makrifating sarengat. Tegese weruhe panca indera. Kayata mripat ndeleng gumelare donya nyebabake percaya manawa kabeh mau mesthi ana kang nitahake, yaiku kang sinebut Pangeran utawa Gusti Allah. Kapercayan kang mangkene iki disebut wajibul yakin.

Shalat tarekat iku manembahing cipta (ati), sesucine merangi hawa nafsu, sesirik. Yen katrima mahanani makrifating tarekat. Tegese weruhe sipangerti, lire kapercayane kanthi pangerti marang sejatine kang sinebut Pangeran iku, ora mung tiru-tiru wong akeh wae. Kapercayan ngene iki dirani ainul yakin.
Shalat hakekat iku manembahing jiwa (roh) kang mawa piranti “rasa jati”, sesucine sarana eneng, ening, awas, lan eling. Yen katrima mahanani makrifating hakekat. Tegese weruhe si-rasa jati. Lire kapercayan ora kandheg ing pangerti bae. Kapercayan ngene iki diarani haqqul yakin. Ing tataran/tingkatan iki wis wiwit kebuka werna-werna hijab (warana) kang ngaling-alingi antarane titah karo kang nitahake. Nanging ya tingkatan iki kang banget gawate, karana akeh begalane.

Shalat makrifat. Iku panembahing sukma. Yaiku jiwa kang kuwasa tanpa piranti (sang alus/urip). Sesucine sarana wairagya, yaiku ngipatake sawernaning gegayuhan apa wae, kajaba mung tumuju marang Pangeran (Allah SWT), yen katrima mahanani makrifating makrifat utawa sejatining makrifat. Lire percaya tanpa piranti, sarta tan kena kinaya ngapa. Iya ing kene tingkatan iki kasebut leburing papan kalawan tulis, cep tan kena kinecap, diarani isbatul yakin, yaiku teteping kapercayan.

Utamane nindakake kaya mangkono kaping lima jroning sedina-sewengi kaya wektu shalat wajib. Ora-orane sepisan dalem sedina-sewengi. Ora-orane maneh iya sepisan ing dalem seminggu. Ora-orane maneh ya sepisan ing dalem sesasi. Ora-orane maneh ya sepisan ing dalem setaun. Ora-orane maneh ya sepisan dalem….selawse urip.

Iki ana uran-uran/tembang (embuh karangane sapa) kang nggambarake wong kang lagi sepisan ngicipi kahanan tan kena kinaya ngapa iku, mangkene unine: “Damar kurung binekta ing kemit, tintingana salira priyangga, den rumangsa sisipa. Rohing kacang puniku, angelayung rasaning ati. Sela panglawet ganda, sepisan ketemu, kalabang sinandhung cuncar, norarena kepanggih sepisan ping kalih, kumudu saben dina.

Pancen kanggo cecedhakan karo Gusti kita kudu ngundhakake iman lan pangerten kita marang Allah SWT. Jalaran supaya bisa “sesambungan” karo Pangeran kita kudu ningkatake shalat kita sa-ora-orane tekan tingkat shalat hakekat. Sokur bisa tekan shalat makrifat. Saengga besuk yen kita wis mati, kita bisa marak ngarsane Pangeran Kang Akarya Gesang. Iya iki tujuan akhir urip kita: marak ing Ngarsane Gusti.
Sumber : Majalah Jaya Baya

Senin, 25 Juli 2011

SUNGSANG BAWANA BALIK

Sebelum perang dunia II yang berarti “Alam semesta terjungkir balik”. Isi cerita tersebut dianggap pula sebagai Ilmu Kesempurnaan Hidup (Ngelmu Kasampurnan). Pencipta cerita itu ialah Ks. Wiryasusastra. Ajaran ini yang terkandung didalamnya khusus meliputi mahkluk hidup pada umumnya, dan manusia pada khususnya, dengan maksud memberi petunjuk jalan kepada umat manusia dalam usahanya mencapai kesempurnaan hidup. Satu sama lain digambarkannya secara plastis (dengan sesuatu wujud), sesuai dengan keadaan wajar dalam masyarakat (Jawa), sebagai berikut :

Dalam lukisan tersebut yang memegang peranan penting, peranan utama, ialah Rahsa Jati (le moi subti), yang mewujudkan “asas Ketuhanan Yang Maha Esa” (Goddelyk levensbeginsel atau Wiji), ataupun “Rahasia Hidup”. Seolah-olah Rahsa jati itu merupakan seorang manusia. Dalam pada itu “Jati” berarti hidup yang menghidupkan. Rahasia dan hidup (jati) itu baik, dialam fana maupun baka, satu sama lain tak dapat dipisahkan. Tegasnya pengertian yang satu tak dapat dipisahkan daripada pengertian yang lain. Senantiasa berdampingan satu sama lain. Dengan perkataan lain hidup itu pada hakekatnya selalu diliputi oleh, atau sama nilainya dengan rahasia!. Sedangkan tiap rahasia, yaitu tiap hal yang belum atau tidak diketahui, sedikit banyak selalu berdaya dan berlaku menurut kodrat alam. Sebagai perangsang membangkitkan semangat, menggerakkan pelbagai hasrat sehingga menjadi sesuatu kegiatan kearah terbukanya rahasia bersangkutan. Tegasnya menyadari hal-hal yang tersembunyi dibelakang rahasia tersebut. Secara wajar atau tidak, ataupun bersifat batiniah belaka.
Paling sedikit pada umat manusia peristiwa itu merupakan salah satu sifat yang khas. Perangsangan adalah suatu hal yang esensiil terhadap hidup. Tiada hidup tanpa perangsangan ! Dalam hubungan ini kiranya, dapat dikemukakan pula; bahwa kegiatan/pergerakan (pada manusia) itu merupakan salah satu keistimewaan (essentialia) hidup. Falsafah hidup menurut konsepsi Wiryasusastra tersebut ternyata sangat mirip dengan yang diilhami oleh falsafah hidup bangsa Arab, dalam hal ini menurut ajaran Agama Islam, sebagai berikut :
I. Pada suatu hari oleh sang Jati dengan para pembantu utamanya, antara lain patih “rahsajati” dan para menteri bupati “Sukma Wisesa”, “Sukma Purba”, Sukma Langgeng”, dan “Sukma Luhur”, dimusyawarahkan kebijaksanaan terbaik yang harus diambil demi penyebaran “Wiji” (benih) atau asas hidup itu.
Keempat tokoh tersebut diatas bersama menguasai yang disebut “Alam Papat” (lihat bagan). Dalam perinciannya masing-masing menguasai nafsu luawamah, amarah, mutmainah dan supiah, dibawah pimpinan dan pengawasan Rahsajati atau mulhimah. Dalam kesusastraan Jawa terkenal dengan “Sedulur Papat Lima Pancer”.
Sementara itu dalam musyawarah tersebut diambil kesimpulan untuk mengirim Rahsajati beserta keempat menteri bupatinya tadi kebumi (dunia fana) guna melaksanakan tujuan tersebut diatas.
Kemudian Sang Jati mengundurkan diri kembali keistananya.
Dalam perjalanannya kebumi selanjutnya mereka yang bertugas terpaksa melintasi wilayah kediaman para Jin (badan halus, lelembut) dalam hal ini berarti rintangan, hambatan, godaan, dsb. Wilayah itu dalam kesusastraan Arab dinamakan kediaman Malaikat, bidadara dan bidadari, yang dalam kesusastraan Arab disebut Alam hidayat, Alam nuriyah dan Alam Siriyah. Alam-alam tersebut meliputi “Alam Sipat Loro” (bhs Jawa), yang dalam kesusastraan Arab disebut Ashadhu’anna dan Waashadhu’anna.
Stelah meninggalkan “Alam” tersebut tibalah mereka dalam Alam ruhiyah dan Alam jawaliyah, yang dalam kesusastraan jawa disebut “Alam Telu”. Pada tempat ini mereka berhenti sejenak. Dalam kesempatan ini itu mereka mulai membentuk sebuah tabir. Guna keperluan mereka kelima bersama. Bahan-bahan bangunannya terdiri dari zat-zat (essenties) yang diperlukannya dari keempat unsur poko hidup. Dalam hal ini bumi (bantala), api (agni), angin (udaka) dan air (tirta).
Setelah karya tersebut selesai mereka meneruskan perjalanannya, melalui sifat kamal, jamal, jalal dan sifat kahar. Sifat-sifat ini bersama dalam kesusastraan Jawa dinamakan “Sipat Papat” menuju kearah alam nasut, malakut, jabarut dan Alam lahut. Sifat-sifat atau alam-alam ini dalam “Ilmu Kejawen” terkenal sebagai Alam Papat.
Menurut Kanjeng Sunan Kalijaga alam-alam tersebut dalam “Ilmu Kejawen” terkenal sebagai “Alam Papat”. Kelak akan dialami setiap orang dalam akhirat. Makananya sajan rasa, “Alam Papat” itu bersifat “langgeng” atau abadi, dalam hal ini tidak berubah lagi sedikitpun juga, sepanjang masa. Pengertian itu tergolong pada kerohanian, bersifat mujarad, mengandung pengertian Ketuhanan Yang Maha Esa.
Alam Papat tersebut diatas, menurut pandangan hidup suku bangsa Jawa kuno, terdiri atas :

1.
Alam rohiyah atau Alam hidayat. Dikuasai oleh nyawa, jiwa (ziel, soul).
2.
Alam Suriyah atau Alam Nasut (berarti kelalaian). Dikuasai oleh perasaan atau sifat Lauwamah, Amarah, Supiah dan Mutmainah.
3.
Alam nuriyah, dalam 2 (dua) tingkat (nuriyah dan nuriyah luhur). Dikuasai oleh Pramana dan atau Hidayat, yang berarti kewaspadaan dan petunjuk. Didalamnya termasuk Alam Iskat, yang dikuasi oleh syahwat atau libido sexual.
4.
Alam uluhiyah. Dalam 3 (tiga) tingkat : Uluhiyah, Uluhiyah Luhur dan Uluhiyah yang paling luhur. Dikuasai oleh rasa Ketuhanan Yang Maha Esa. Tingkat hidup ini pada lain kesempatan disebut pula Makrifating makrifat.

Kemudian perjalanan “para utusan” tersebut diatas (=roh) langsung menuju ke-Alam aba’iyya (Alam akhadiyat), wabda (Alam wahdat), wahidirya (Alam wakhidiyat), arwah (Alam arwah), mitsal (Alam misal), ajsam (Alam ajsam), insan kamil (manusia sempurna). Alam-alam ini bersama dalam kesusastraan Jawa disebut “Alam Pitu”.
Jalan yang terkhir itu melalu daerah tandus, hutan rimba belantara, sambil mendaki gunung yang penuh dengan jurang dan lereng, yang dalam atau tidak dalam, besar kecil. Arti kiasannya ialah pelbagai rintangan, tantangan dan kesulitan yang harus diatasi selama hidupnya. Dengan perkataan lain jalan itu pada galibnya (ataukah harus), mau tidak mau, melalui perjuangan yang hebat.
Jalan melalui “Alam Pitu” itu menuju kearah sebuah gua yang penuh dengan berbagai rahasia.
Gua tersebut memperlambangkan “Hubungan Antara Kelamin” (antara pria dan wanita), yang penuh diliputi hal-hal yang pada hakekatnya kerapkali merupakan suatu tanda tanya besar (rahasia).
Pada suatu ketika Rahsajati dan rombongan masuk kedalam gua tersebut. Saat ini memperlambangkan titik persetubuhan tatkala sang alat kelamin laki-laki (penis) melintasi pinti gerbang luar liang peranakan (introitus vaginae). Saat itu dinamakan “Jayengdriya” (bhs Jawa), dalam bahasa Arab Bait al-mukadas, yang berarti “peningkatan, pemusatan atau penguasaan pancaindra kita” (titil timbulnya puncak syahwat = orgasme).
Dalam gua tersebut “para utusan” tadi melintasi berbagi jalan yang satu sama lain sejajar letaknya. Jalan-jalan tersebut bersambung satu sama lain dengan 20 buah pintu berganda !. Nama-nama jalan tersebut masing-masing sama dengan nama SIFAT KETUHANAN YANG MAHA ESA (dalam bahasa Jawa : Sifat rongpuluh), yaitu :
1. Wujud, 2. Qidam, 3. Baqa, 4. Muhalafalil Hawadis, 5.Qiyamuh Binafsihi, 6. Wahda Niyat, 7. Qodrat, 8. Irodat, 9. Ilmu, 10. Hayat, 11. Samak, 12. Bashar, 13. Qalam, 14. Qadiran, 15. Muridan, 16. Aliman, 17. Hayan, 18. Samian, 19. Basiran, 20. Mutakalinan.
Dipandang sepintaslalu pernyataan tersebut diatas itu bertentangan dengan pengertian “TAN KENA KINAYA NGAPA”! ada sifatnya, tetapi tidak ada wujudnya, misalnya ! Mungkinkah ini????.
Menurut “Ilmu Kejawen” (Serat Wirid Hidayat Jati) SIPAT DUA PULUH itu meliputi :
~SATU~

1.
Allah (Tuhan Yang Maha Esa atau Tuhan Yang Maha Suci), dalam hal ini berarti “Hidup yang menghidupkan segenap makhluk hidup”.
2.
Kun (bhs Arab), berarti firman Tuhan.
3.
Nukat gaib, berarti “Benih yang bersifat rahasia”.

~DUA~

1.
Dzat, berarti intisari (essence) (Tuhan Yang Maha Esa).
2.
Sifat (bhs Jawa), berarti warna atau cahaya (Tuhan Yang Maha Esa).
3.
Asma, berarti nama, julukan Tuhan Yang Maha Esa.
4.
Angpal, berarti budipekerti Tuhan Yang Maha Esa.

~TIGA~

1.
Dzat mutelak, berarti jasad atau badan wadag.
2.
Dzat subekti, berarti jiwa (roh, badan halus).
3.
Dzat Salikin, berarti perasaan.
4.
Dzat suhud, berarti nukad gaib (=sub 1c).

~EMPAT~

1.
Kahar atau agung, berarti segala keluhuran insani.
2.
Jalal atau elok, berarti “tiada bandingnya” perihal sifat kelaminnya. Dalam artkata “bukan pri, bukan wanita, bukan banci”. (Sukar dibayangkan untuk dan oleh seorang manusia biasa).
3.
Jamal atau wisesa, berarti “nartani” (bhs Jawa) = segala keadaan.
4.
Kamal atau sempurna, berarti sempurna budipekertinya, menimbulkan keadaan yang wajar.

~LIMA~

1.
Alam nasut, berarti alam jasad atau jasmani (=wajar).
2.
Alam malakut, berarti alam jiwa atau rohani.
3.
Alam jabarut, berarti rasa.
4.
Aalam lahut, berarti Cahaya/Pamor (=Tuhan Yang Maha Esa).

~ENAM~

1.
Wujud, berarti badan.
2.
Ilmu, berarti rasa.
3.
Nur, berarti cahaya.
4.
Suhud, berarti sempurna.

~TUJUH~

1.
Nur, berarti Cahaya (Tuhan Yang Maha Esa).
2.
Sir, berarti rasa.
3.
Roh, berarti jiwa atau nyawa (bhs Jawa).
4.
Jasad, berarti badan.

~DELAMAPAN~

1.
Mutmainah, dinamakan pula “Nafsu Putih”, ialah lambang hidung atau alat pembau lainnya.
2.
Supiah, dinamakan pula “Nafsu Kuning”, lambang mata atau alat penglihatan lainnya.
3.
Amarah, dinamakan pula “Nafsu Merah”, lambang telinga atau alat pendengar lainnya.
4.
Lauwamah, dinamakan pula “Nafsu Hitam”, lambang alat-alat pembentukan kata-kata, suara dsb. = alat-alat untuk berbicara.

~SEMBILAN~

1.
Napas, berarti jalan udara pernapasan tatkala berbicara (angin ing lesan).
2.
Tanapas, berarti jalan udara pernapasan tatkala mendengarkan sesuatu (angin ing karna).
3.
Anpas, berarti jalan udara pernapasan tatkala melihat sesuatu (angin ing netra).
4.
Nupus, berarti jalan udara pernapasan tatkala mencium, membau (angin ing grana).

~SEPULUH~
Jisim halus terdiri dari :

1.
Roh Illapi, berarti hidup keperbauan (gesanging grana).
2.
Roh Rahmani, berarti hidup kepenglihatan (gesanging netra).
3.
Roh Nurani, hidup kependengaran (gesanging karna).
4.
Roh Rohmani, berarti hidup kepembicaraan (gesanging lesan).

~SEBELAS~
Jisim wadak terdiri dari :

1.
Roh Rabbani, meliputi faedah hidung atau membau.
2.
Roh Nabati, meliputi faedah mata atau melihat.
3.
Roh Hewani, meliputi telinga atau mendengar.
4.
Roh Jasmani, meliputi lesan atau perasaan.

~DUA BELAS~

1.
Sarengat, diliputi pergerakan badan.
2.
Tarekat, diliputi pergerakan angan-angan atau hati sanubari.
3.
Hakekat, meliputi pergerakan jiwa.
4.
Makripat, diliputi pergerakan rasa atau perasaan.

~TIGA BELAS~

1.
Mani, berarti kejantanan rasa luhur yang sebenarnya (Sejatining rasa = concritisering van het gevoel).
2.
Wadi, berarti tempat (penimbunan) rasa.
3.
Madi, berarti hakekat rasa.
4.
Manikam atau Manikem, berarti pengumpulan rasa (kempaling raos).

Semuanya terpusat dalam badan (Janaloka), diperlambangkan dengan “Seganten Kidul” (Samudra Selatan = Samudra Indonesia, penuh dengan gelombang-gelombang besar dan karenanya tidak pernah “tentram”, selalu “bergerak”, menggetar, tepat seperti hidup dan kehidupan manusia. Samudra tersebut dikuasai oleh Nyai Roro atau Ratu Kidul)
~EMPAT BELAS~

1.
Sidik, berarti benar.
2.
Amanat, berarti kepercayaan.
3.
Tabligh, berarti mendatangkan.
4.
Patonah, berarti bijaksana.

~LIMA BELAS~

1.
Dzikir Satariyah atau Dzikir Sarengat, berarti dzikir badaniah, dengan diiringi ucapan-ucapan tertentu. Dalam alam nasut. Pada lahiriahnya tidak sulit.
2.
Dzikir Isbandiyah atau dzikir Tarekat, berarti dzikir dalam batin, dalam alam malakut. Pada lahiriahnya tidak terasa.
3.
Dzikir Bardiyah atau Dzikir Hakekat, dalam alam jabarut. Pada umumnya perbuatannya tidak disadari.
4.
Azikir Jalalah atau Dzikir Makripat, dalam alam lahut. Pada lahiriah tidak terasa apa-apa.

~ENAM BELAS~

1.
Sembahyang Jema’at, berarti sembahyang sarengat (jasmaniah).
2.
Sembahyang Kusta atau sembahyang tanpa lisan, atau dalam keadaan “Heneng”.
3.
Sembahyang Kaji atau sembahyang yang dipusatkat pada telinga, atau dalam keadaan “Hening” (murni).
4.
Sembahyang Ismungali atau sembahyang yang dipusatkan pada mata, atau dalam keadaan “Hawas” (waspada).
5.
Sembahyang Daim atau sembahyang yang berpusat pada hidung atau dalam keadaan “Heling” (=selalu ingat…… kepada Tuhan Yang Maha Esa).

~TUJUH BELAS~

1.
Johar, berarti sesotya.
2.
Adam, berarti tidak (ora atau dihin).
3.
Adjebuldanbi, menuruti kehendak rasa sendiri.
4.
Insan Kamil, berarti kesempurnaan manusia.

~DELAPAN BELAS~

1.
Dalil memuat firman Allah, ditujukan kepada Nabi Muhammad s.a.w.
2.
Kadis (hadith) memuat sabda Nabi Muhammad s.a.w, ditujukan kepada para “Sahabatnya” (disciplen).
3.
Ijemak memuat wejangan yang ditujukan kepada para “Sahabat” tadi.
4.
Kiyas memuat ajaran para wali yang ditujukan kepada para mukmin.

~SEMBILAN BELAS~

1.
Lapal, diucapkan dengan perkataan bahasa Ara.
2.
Makna, berarti “arti” diucapkan dalam bahasa Daerah (Jawa, Sunda, Madura, Madura, Batak, Aceh dan lain-lai).
3.
Murad, berarti “wredi” diucapkan dalam bahasa Daerah atau lain terjemahan.
4.
dMaksud (surasa), diucapkan dalam bahasa daerah atau lain terjemahan.

~DUA PULUH~

1.
Ekram (bhs Jawa = eling), berarti selalu ingat. Dalam artikata selalu memusatkan pikirannya kepeda Tuhan Yang Maha Esa. Dalam hal ini selalu mentaati segala perintahnya.
2.
Mikrat, berarti mengagungkan Tuhan Yang Maha Esa.
3.
Munajat, berarti ucapannya hanya meliputi dan diliputi rasa Ketuhanan Yang Maha Esa.
4.
Ngubadul atau Molah, berarti menghapus segala tindakan yang bersifat keduniawia. Segala tindakannya, perbuatannya bersifat Ketuhanan, dan ditujukan semata-mata kepada Tuhan Yang Maha Esa.

Masalah tersebut diatas kiranya dapat disederhanakan melalui tafsiran sebagai berikut.
1. Kita harus mengakui adanya Tuhan Yang Maha Esa yang tunggal, atau mengakui adanya hanya satu “Hidup yang menghidupkan segala makluk hidup.
“Benih” atau permulaannya bersifat rahasia dan diberi nama Sesotya yang terhormat atau “Permata yang bersinar-sinar” (Nukat Gaib, Nur Muhammad, Karatoning Kabatinan), sedangkan bahasanya disebut KUN (bhs Arab) atau Firman Tuhan. Firman Tuhan itu mengandung “Perintah Tuhan Yang Maha Esa” dalam bentuk bahasa yang dapat dimengerti umat manusia yang bersangkutan, masing-masing bangsa dalam bahasanya sendiri-sendiri. Alhasil terhadap bangsa Arab misalnya dalam bahasa Arab, bang Yunani dalam bahasa Yunani demikian seterusnya, dengan terjemahannya kedalam bahasa yang lain.
Firman Allah yang asli berbentuk Ilham, bersifat gaib. Ilham itu hanya dapat tertangkap para Nabi, avatar dsb (pada umumnya).
2. Inti-pati (essence) Tuhan Yang Maha Esa dinamakan DZAT. Dzat itu mempunyai sifat (bhs Jawa sipat) atau “warna” atau “cahaya” (=Cahaya Tuhan Yang Maha Esa), juliukan (asma), sedangkan “budi-pekertinya” disebut Angpal atau Af’al (berarti menurut garis-garis fa’ali), yang selalu bersifat baik, bijaksana dan budiman.
3. Dalam keadaan kongkrit Dzat tersebut dinamakan Dzat Mutelak atau Jazad (organisme). Dalam tiap jasad terkandung secara integral Dzat subekti (jiwa atau roh). Dzat salikin (perasaan) dan Nukat Gaib.
4. Dalam keadaan tersebut terkandung pula segala keluhuran, keagungan makhluk hidup (Kahar), keelokan yang tiada bandingnya (Jalal), kekuasaan tertinggi atas segala keadaan dan peristiwa (Jamal atau Wisesa), bersifat serba sempurna (Kamal.
5. Tiap jasad berada dalam alam yang wajar, materiil atau “Alam jasmani” (Alam Nasut), diliputi oleh jiwa atau “Alam rohani” (Alam Malakut), perasaan (Alam Jabarut) dan “Alam Cahaya Tuhan (Alam Lahut).
6. Tiap jasad mempunyai badan (Wujud), yaitu bentuk yang wajar atau mujarad, rasa atau perasaan, ataupun “arti” (Ilmu), cahaya atau sesuatu yang memancar (Nur), yang serba sempurna (Suhud).
7. Sebaliknya tiada cahaya tanpa rasa atau perasaan, ataupun arti jiwa dan jasad.
8. Tiap jasad memiliki 4 nafsu : Nafsu Mutmainah, Supiah, Amarah dan Lauwamah.
9. Sesuai dengan kedudukannya sebagai “Tetalining urip” (segala sesuatu yang melekat pada masalah hidup), berdasarkan kegiatan alat-alat pancaindera kita.
Jalannya pernapasan mempunyai 4 macam bentuk :
a. Tatkala mendengarkan (angining karna), dinamakan Tanapas.
b. Tatkala melihat (angining netra), dinamakan Anpas.
c. Tatkala membau (angining grana), dinamakan Nupus.
d. Tatkala berbicara (angining lesan), dinamakan Napas.
10. Adapun “hidupnya” (berfungsinya) alat :
a. Pembau (gesanging grana) dijiwai oleh Roh Ilapi.
b. Penglihat (gesanging netra) diliputi oleh Roh Rahmani.
c. Pendengaran (gesanging karna) dijiwai oleh Roh Nurani.
d. Lisan atau daya berbicara (gesanging lesan) dijiwai oleh Roh Rohmani.
Roh-roh tersebut (sub a s/d d) tergolong pada yang dinamakan “Jisim” atau “Badan Halus”.
11. Mengenal kefaedahannya, maka :
a. Membau (berfungsinya alat-alat pembau) dijiwai Oleh Roh Rabbani .
b. Melihat (berfungsinya alat-alat penglihatan), jiwai oleh Roh Nabati.
c. Mendengar (berfungsinya alat-alat pendengar) dijiwai oleh Roh Hewani.
d. Berbicara (berfungsinya alat-alat bicara), dijiwai oleh Roh Jasmani.
Roh-roh tersebut (sub a s/d d) tergolong pada yang dinamakan “Badan Wadaq”.
12. Untuk mencapai faedah tersebut diatas (dapat berfungsi sebagaimana mestinya) dibutuhkan gerakan atau kegiatan:
a. Jasmaniah (Saerengat).
b. Rohaniah (kebatinan melalui angan-angan atau perasaan, ataupun hati sanubari (Tarekat).
c. Falsafah (Hakekat).
d. Melalui jalan tasawuf atau mistik (Makripat).
13. Hal-hal tersebut diliputi oleh “rasa kenyataan” (Mani atau cocretisering), membutuhkan “tempat rasa” (Wadi), menimbulkan “Hakekat Rasa” (Madi) dan akhirnya “Pusat Pengumpulan Rasa” (Manikem atau “Kumpulaning Rasa”, Jayengdriya atau Bait Al-Mukadas).
14. Hal-hal tersebut harus dilakukan secara tepat atau benar dengan seksama (sidik), dengan penuh kepercayaan (amanat) serta sempurna. Tegasnya janganlah setengah-setengah hendaknya. Jika dirasakan belum sempurna, wajid diusahakan (didatangkan = tabligh) sedemikian, hingga semurna penuh, secara bijaksana (patonah) antara lain dengan :
15. I. a. Dzikir Sataryah atau Dzikir sareat, yang berarti badaniah, diiringi ucapan-ucapan tertentu. Berlangsung dalam alam nasut. Dalam artikata secara lahiriah dapat disaksikan fihak ketiga pula. Perbuatan itu pada galibnya tidak sulit adanya.
b. Dzikir Isbandiah atau Dzikir tarekat, yang berlangsung dalam batin atau Alam Malakut. Pada lahiriahnya tidak terasa.
c. Dzikir Bardiyah atau Dzikir Hakekat, yang berarti melaksanakan jiwa dzikir saja. Berlangsung dalam Alam Jabarut. Terlaksananya pada galibnya tidak disadari oleh yang melaksanakannya.
d. Dzikir Jalalah atau Dzikir Makrifat. Pada peristiwa ini pada galibnya tiada apa-apa. Berlangsung pada Alam Lahut.
Dalam pada itu “dzikir” berarti pujaan atau pujian terhadap Tuhan Yang Maha Esa dengan berulang-ulang mengucapkan kata-kata dalam bentuk lagu (berirama) sifat-sifat Tuhan Yang Maha Esa.
16. II. a. Sembahyang pada hari Jum’at atau “sembahyang sarengat” ataupun “sembahyang jasmaniah”.
b. Sembahyang Kusta atau sembahyang tanpa lisan atau sambil berdiam diri dan tidak berbicara sama sekali. Manusia yang bersangkutan ada dalam keadaan “Heneng”.
c. Sembahyang Kaji, dipusatkan ditelinga (karna dan atau pendengaran. Cara ini menimbulkan kemurnian batin, atau pikiran. Manusia bersangkutan ada dalamkeadaan “Hening”.
d. Sembahyang Ismungalim, dipusatkan pada mata (netra) atau penglihatan. Cara ini menimbulkan kewaspadaan atau keadaan “Hawas”.
e. Sembahyang Daim, dipusatkan pada hidung atau alat-alat pembau lainnya. Cara ini mampu memperingatkan orang yang bersangkutan kepada sesuatu hal, ataupun menarik perhatian. Dalam pada itu orang tersebut ada dalamkeadaan “Heling”.
Dalam suasana ini sembahyang berarti pernyataan bakti dan perkataan tertentu, dalam suasana “Heneng, Hening, Heling, Hawas”!!
17. Perlu ditandaskan lebih jauh, bahwa “Sesotya yang terhormat” atau Nukat gaib” ataupun “Johar”, itu berarti tiada yang mendahuluhinya (Adam). Pengertian ini dapat tercapai atas dasar rasa yang kuat (addjebuldanbi) dan rasa perikemanusiaan yang sempurna (Insan Kamil).
18. Sebagai pedoman hendaknya selalu dipakai firman Tuhan yang ditujukan kepada Nabi Muhammad s.a.w. (Dalil). Selanjutnya sabda Nabi Muhammad s.a.w. kepada para muroidnya yang pertama dan terutama atau “Sahabat Nabi” (Abubakar, Umar, Usman, Ali) (Kadis, Hadits), wejangan yang ditujukan kepada para “Sahabat Nabi” tersebut (Ijemak), dan ajaran para “Waliyullah” (auliya atau orang suci penyebar Agama Iaslam kepada para pendeta atau mukmin (Kiyas).
19. Hendaknya diperhatikan pula perkataannya dalam bahasa Arab (lapal), arti kata-kata tersebut dalam bahasa daerah (makna), penjelasaannya (wredi) dan tujuannya (maksud).
20. Singkatnya kita harus selalu ingat (eling), dalam artikata memusatkan perhatian kita kepada Tuhan Yang Maha Esa (Ikram), mengagungkan Tuhan Yang Maha Esa (murad), yang harus dicerminkan pada ucapannya yang selalu diliputi dan meliputi perihal Ketuhanan (munajat) dan budipekerti yang nyata. Tegasnya menghapuskan segala tindakan / perbuatan yang bersifat keduniawian, sambil mengutamakan tindakan / perbuatan yang bersifat kerohanian. Dalam artikata ditujukan semata-mata kepada, tegasnya menembah, Tuhan Yang Maha Esa (Ngubadil atau Molah).
Sumber :
Buku “Gagasan Tentang Hakekat Hidup dan Kehidupan Manusia”, oleh Dr. A. Sena Sastroamidjojo, Penerbit Bhratara, Jakarta 1971.

KITAB WEJANGAN MAHA PRANA JATI

Sejatine aksara Jawa iku saka penemune Pujangga Jawa ing jaman kuna. Aksara jawa iku ora mung perlu kanggo nulis utawa nyateti kedadian-kedadian kang wigati bae, nanging uga yimpen kawruh rupa-rupa. Mengkono ugo bab anane gamelan sarta wajang purwa, iku kang ngarang
suwargi Kanjeng Sunan Kalijaga ing desa Kadilangu Demak, iku uga ngandut kawruh batin lan lahir. Terange kaya kang kasebut ing ngisor iki :

Gamelan kang diweruhi dening wong akeh (masyarakat) iku isine mung bab kesenian, gending lan lagu utawa irama. Nanging kajaba iku salugune uga isi kawruh bab kawuksman, ilmu jiwaning manungsa.

Wayang Purwa, kang lumrah mung isi lelakoning manungsa ing jaman kuna, nanging saklugune uga isi kawruh bab duduk selehe utawa dununge jiwaning manungsa.

Kacarita ing Negara Ngalengka, kang dadi aran Prabu Dosomuka, duwe sadulur nunggal rama itu telu, sing loro lanang, sijine wadon aran :

1. Kumbakarna.
2. Wibisana.
3. Ayu Sarpakanaka.

Iki salugune dadi simbul utara plambange wadining kawruh kebatinan, kang ngenani wataking manungsa, terange mangkene :

1. Dosomuka iku dadi sanepane napsu amarah.

2. Kumbakarna iku dadi sanepane napsu aluamah.

3. Wibisana iku dadi sanepane napsu mutmainah.

4. Sarpakanaka iku dadi sanepane napsu supiyah.


Mangkono plambang kang sumingit ana ing wayang Purwa, ngemut pituduh bab kawruh lahir lan batin. Mangkono uga wadine kang sumimpen ana ing dalam aksara Jawa (Carakan) malah luwih wigati maneh.


Aksara Jawa iku jumlahe mung ana 20 iji, yaiku :

1. Ha 11. Pa
2. Na 12. Da
3. Ca 13. Dja
4. Ra 14. Ja
5. Ka 15. Nya
6. Da 16. Ma
7. Ta 17. Ga
8. Sa 18. Ba
9. Wa 19. Ta
10. La 20. Nga


Carakan iki ora mung kanggo nulis laying bae, nanging duwe wadi kang kang tumuju marang kawruh kebatinan, terange mangkane :

Aksara kang sepisan aran Ha, dene pungkasane aran Nga, dadi kang 18 iji liyane iku minengku dening aksara Ha lan Nga, tegese Ha lan Nga iku “Hangen-hangen” utawa “Hangin”. Uripe manungsa era bisa pisah kalawan Hangen-hangen lan Hangin, yen sak karone iku ora ana,
manungsa mau aran tilar donya. Dadi nyata yen carakan mono nyimpen wewedining uripe manungsa.

Kajaba aksara 20 warna mau, ana tambahane aksara silihan limang rupa, yakui A.I.U.O.E. limang aksara iki aran aksara “suwara”, terange mangkane, ora dumunung ana ing jaba lan ing njerone badaning manungsa wondening aksara 20 iji mau, dibagi dadi rong golongan :


GOLONGAN KANG SAPISAN

20 iji dipecah dadi telung bagian, yaiku :

1. Ha lan Nga
2. Na, Tha, Ra, Ka, Dha, Ta, Sa, Wa, La
3. Pa, Da, Dja, Ja, Nya, Ma, Ga, Ba, Tha

Tegese :

Ha lan Nga, iku angen-angen utawa angin, Na, Tja, Ra, Ka, Dha, Ta, Sa, Wa, La, iku babahan hawa sasange lahir.

Pa, Da, Dja, Ja, Nja, Ma, Ga, Ba, Tha, iku babahan hawa sasanga batin.


GOLONGAN KANG KAPINDO

20 iji mau dipecah dadi patang bagian:

1. Ha, Na, Ca, Ra, Ka
2. Dha, Ta, Sa, Wa, La
3. Pa, Da, Dja, Ja, Nya
4. Ma, Ga, Ba, Tha, Nga

Tegese :

Ha, Na, Ca, Ra, Ka = ana utusan.

Dha, Ta, Sa, Wa, La = pada salawa = tukaran.

Pa, Da, Dja, Ya, Nya = pada sektine.

Ma, Ga, Ba, Tha, Nga = pada mati kabeh.


Keterangan kang luwih ceta maneh mangkene :

* Ha na ca ra ka, karepe wis ana utusaning Allah, yen ing saat iku wis mlebu ing petung kurang 20 dino bakal tilar donya.

* Dha ta sa wa la , ing wektu iki kahanane lahir lan batin wis ora cocok, mratandani yen patine wis kurang 15 dino maneh.

* Pa da ja ya nya, ing wektu iku kahanane lahir lan batin dadi gumolong tetap teguh, ora ana rasa owah gingsir, ilang was sumelang, iki tegese nompa sasmita yen patine wis kurang 7 dina maneh.

* Ma ga ba tha nga, ing wektu iku rasaning lahir lan batin wis ora duwe karep apa apa, iku mratandani wis tumeka ing janjine urip ninggal donya.

Wondene aksara suwara A I U O E, iku melindungi jasate manungsa ana ing alam donya lan akerat. Supaya tambah gamlang maneh, diterangke sarana nganggo gambar kaya kang kasebut ing gambar iki :

Keterangan :
No. 1 tumeka No. 8 iku tegese badaning manungsa,
No. 1 tumeka III iku tegese alaming manungsa, alam wadag, jaga melek.
Wondene bunderan kang ora ana nomere iku, tegese panguwasane Gusti Allah.

SASMITANING PATI

Mungguh kang dadi tonda tandaning sasmitaning pati iku mangkene :

Ing sakawit yen sira tangi turu, duwe pangrasa rasaning pikir lan atimu, ora tetep seneng, duwe pangrasa kang during tau ngalami serta rasaning lakuning napas ora kaya adat saben, tegese wis kurang lancar. Yaiku tanda yen wis ana utusan saka Pangeran bakal mati kurang 20 dina. Iku nyatane sastratjeta tjarakan mau.

Ing kono sira wayahe masrahake jiwa lan raga marang Gusti Allah, mantrane mangkene : Ingsun masrahake kang dadi panguwasaning Pangeran wolung prakara, yaiku Roh, Napas, Budi, Iman, Pangrasa, Pamiarsa, Paningal lan Panggonda. Muga pada muliha marang asalika saka kodrat
Ingsun.

Yen wis masrahake mangkono wajib sira ngurangi kareping wolung prakara iku, kaya kang kasebu ing ngisor iki :

1. Roh, napase roh kudu disirnakake, umpama maune sadurunge tompa sasmita karem banget ngumpuli marang wanita, sakiki banjur ora ngumpuli wanita maneh.

2. Napas, napsuning napas kudu disirnakake, tegese umpama kepetuk mungsuh ora kena sengit, ora kena napsu marang sapa bae, atine kudu digawe sabar, pulatan kudu sumeh, yen rumongsa duwe dosa marang sapa bar, inggal jaluk panggapura, rasane sing nganti kandas ing lahir batin.

3. Budi, ilangana krentenging budi kang ora iklas-lila sanajan duwe bonda mayuta juta regane, anak bojo kang kinasih kabeh iku lilakna = iklasna, paribasane samendang pinara sewu wis ora bakal dieman neh.

4. Iman, sampurnakna imanmu, tegese kabeh tindak lakumu kang sarwa pasrah lan sabar mung gumolong meleng sawiji tumuju marang sediyamu kang sejati, bali marang asal mula mulanira.

5. Pangrasa, golongan tekatmu, aja duwe pangrasa kang ora becik, sanajan sira krungu wong omong kang ora tata, umpamane sira dipisuhi, iku tampanen kanti pangrasa kang becik, aja nganti obah atimu, duwe pangira marang liya kang ora becik, iku uga ora kena. Cekake kabeh kedaden ing alam donya iki becik kabeh, dadi pangrasamu mung nrima ( nompo kabeh kahanan kang ala lan becik digawe pada ).

6. Pamiarsa, napsuning pangrungu kudu disirnakake, tegese aja ngrasakake suwara kang sarwa nikmat lan nyenengake utawa gawe bungahing atimu. Dadi karepe aja nganti trima marang sakwernaning suwara kang ana ing alam donya.

7. Paningal, sirnakna napsuning paningal, tegese aja nganti duwe (weruh) marang rerupan apa bae kang asal saka alam donya.

8. Panggonda , pangambu sirnakna, tegese aja nganti kena panggandaning pangambu, gonad sedep arum wangi aha nganti manjing ing sanubarimu,kang kudu diesti mung gandane diri pribadi.

Kang kapindo : yen wis ngrasa bisa nguwasani lahir lan batin, tegese wis bisa kasembadan apa kang dadi sediyane, hananging ing kono isih apa rasa bungah lan susah. Manawa bungah rasane luwih bungah banget, yen susah uga mangkono rasane nganti kandas ing batin. Paribasane nganti ora kena diukur susahe.uga banjur krungu suwara kang selawase durung tau krungu, lan ora katon sapa kang nyuwara mau lan uga mambu gonda kang durung nate gonda, kaya mambu gandane bayi kang nembe lahir saka biyunge. Yen weruh rerupan ya rupa kang sarwa elok ya iku tanda yen utusan mau lagi poncakara (perang) iku tegese wis kurang 15 dina maneh bakal tilar donya. Ya iki buktine : Dha, ta, sa, wa, la.

Yen wis ana tanda mangkono, ya iku wis tutuk wayahe masrahake gawa kang asal saka Bapa lang Biyung, mantrane mangkene :

Ingsun masrahake kang dadi panguwasane Bapa lan Biyung wolung bab, yaiku : kang asal saka Bapa, getih, daging, kulit, uteg, dene kang saka Biyung : balung, sungsum, urat, jeroan, pada muliha marang asal ira saka kodrat Ingsun.

Yen wis masrahake mangkone iki, sira tumuli semadi kaya wulangan bab semadi kang sapisan ing ngarep. Manawa tata carane semadi mau wis dilakoni kabeh, sira mujia mangkene : “Ashadu tibaning rasa Allah, patemone Rasullulla, sampurnane iya Rasullullah”.

Puji iki di ucapke yen wayah arep turu lang tangi turu. Nanging yen arep turu kudu moca uncine mangkene : “Niat Ingsun turu, badan gumuling atiku eling, roh madep imanku tetep”. Dene yen tangi turu wacane mangkene : “Sirrullah kang mati, dattullah kang urip.”


KANG KATELU

Manawa pikiran wis krasa ora ajeg, tegese nggrambyang utawa cat eling cat lali, lan ambuning napas uga wis beda karo adat sabene, iku tetepi sasmita mratandani kurang 7 dina maneh tumeka ing pati, yaiku nyatane Pa, da, dja, ya, nya.

Ing kono wektune neguhake utawa golongake pikiran, was sumelang kudu disirnakake, aja kuwatir apa apa, mung kang esti rasa lila legawa. Lila marang kabeh donya branane, wis wancine didumake marang ahliwarise, yen duwe kawruh (ilmu) apa bae uga wajib lang inggal di tampakake (diwejangake) marang sapa bae kang pantes lan bisa nompa.

Legwa masrahake jiwa ragane marang Gusti Allah, rasaning ati nganti lega (iklas) wus ora ana barang sawiji kang den akoni. Ing kono kari rasa sucining batin kang ana. Yen duwe welas (welingan marang anak putu apa sadulur lan liyane, inggal tuturana (kahirna) perlune supaya yen wis tumeka wancine muling ing alam baka, wis ora ragu ragu apa mandek tumulih dadi bisa gawe padang dalane dewe.


KANG KAPING PAPAT

Manawa sira wis krasa arep turu bae, (tansah ngantuk) iku pratanda yen kekuwataning paningal wis kumpul ana ing uteg, iku tegese wis mlebu wayah tinggal donya yaiku Ma ga ba tha nga.

Ing kono sira kudu ngatur lan jaga, aja nganti ana rasa owah gingsir, sanajan mung samendang pinara sewu. Kang ana mung awas lan eling marang isi sarine kawruh kang wis sira rungkebi, kumpul gumolong dadi siji ana ing agen agenmu tumuju marang kang sira sediya.

Yaiku retine Ha lan Nga kang hamengku lan murbawasesa kabeh kang dumadi.

oooooo0000000ooooooo

AUM AWIGNAM NASTU NAMAS SIDDAN

Tegese
RAHAYUWA SAGUNG KANG DUMADI

Ing kono yen sira mambu gonda amis, kaya ambune getih nalika lahire jabang bayi, iki mertandani yen isih eling marang bab kadonyan kayata : eling marang donya branane, eling marang kekasihe lsp, iki gawe peteng dalan kang tumuju marang kasampurnan sejati.

Yen mambu batin iki tegese isih eling marang anak putune utawa para sadulure lan mitrane, iki anggawe binggunge dalan mring kasidan jati yaiku godane ari ari (bing-bing).

Yen mambu wangur, yaiku godaning kawah yen kena pangaruhe goda wangur iki tegese isih emut marang pengertine (ilmu) iki gawe ragu raguning pangerti kang tumuju marang sampurnaning pati.

Yen gonda wangi, iku ambune bungkuse bayi, yen kena pengaruhe gonda wangi iki martandani isih eling marang Allah, iki gawe salah panganggep ing tujuane kasampurnan.

Yen mambu sedep kaya ambune bayi kang wis resik, iku tanda yen isih eling lan ngakoni dadi makluk (kawula) iki kang gawe sampurnane dumadi, mulih marang mula mulanira. Iki nyatane aksara suwara A.I.U.O.E tegese : A = Aku, I = Iki, U = Urip, O = Oleh (nompa), E = Eklas, rahmat.

Dadi aksara suwara iku kang hamengkoni ing badaning manungsa ana ing alam donya nganti tumeka ing watesing alam akerat.

Ana ing wektu iki kang den arani sa’at “sakratil mauti”, wancine ngaleh enggon, waktu pisahe jiwa lan raga. Yen patrap anggonmu nata badan patitis, kaya kang jinarwa ing wulangan Semadi, kayata : sumelehing badan, lakune napas, pamelanging cipta lan sapiturute bener inggal lakuning rasa lan pangrasa ora gumyur, ing kono wayahe wahyunira wis katon ngegla tanpa warana banjur ngucapa mantram mangkene :

Ashadu kahanan Ingsun, iloha rupan Ingsun, Allah pangeran Ingsun, iya Ingsun kang nuhokake marga kang padang urip tan kena lali, lara tan kena ing pati, dhatles tan ana krasa.


Ooooooooooo000000000000oooooooooo


Ing ngisor iki katerangan bab sandangane aksara Jawa, mangkene :

Wiwit saka pangkon, (paten) iki tegese panggonan Roh, karepe sampurnaning urip, manungsa sakwise tilar donya , nyatane wis ilang sipate, nanging isih ninggal asma.

Roh iku dumunung ana ing uteg, mongka uteg iku ana ing njero sirah, iku dadi sandangan wulu (hulu), tegese sirah ya iku pokok dumadine badan wiwit saka sirah.

Sandangan “Suku” (sukon), tegese dadi cagake badan wadag.

Taling iku tegese “kuping” pamiarsa, pangrungu ana ing kuping.

Taling tarung, Irung dumunge pangambu.

Pepet, tegese ketutup, dununge ana ing napas, mangon ing jantung, yaiku kang nglakokake getih, dadi jantung iku kaya dene lawang dalaning getih mlebu metune mratani ing badan sakojur.

Jantung iki piranti pokok ing badaning manungsa, ya dadi dalane Prana kang kawasa hanjalari marang urip.

Cedak dumunung ona ing sanubari;

Lajar dumunung ana ing Iman = relung hati.

Wigjan dumunung ana ing Pangrasa weteng = waduk

Telung sandangan iki kang aran “Panjigek suwara” sebab dadi wakile engetan lan kapinteran lahir sarta batin. Wondene sandangane cokra, ana ing mripat, ing teleng aran manik. Keret iku irenge mripat, teleng = kang kapanggonan manik.

Pingkal, putihe mripat. Kabeh iki sinebat aran “Wijanyana” sebab dadi wakile aksara kang bisa muni bebarengan.

Kajaba kuwi ana maneh tembung kang aran :

Na, Sa, Dha, Tha iki aran “Murdanio” banjur ana maneh , Nya, Sa, Tja, Dja iki aran Talwio , tegese kabeh aran Triloka yaiku alaming manungsa, kaya kang diterangake ing wulangan sapisan.

Dene tembung “Tataprunggu” yaiku aksara kang didadekake ongka (nomer) kaya kang kasebut ing ngisor iki :

Ga :ongka siji dadi perlambange kawitan sampurnane manungsa.

Ngalelet :o ngka loro, dadi perlambange lakuning manungsa mesti pinaringan timbangan dening Pangeran, kayata anane wong lanang lan wadon, Awan lan bengi, lara lan waras, beja lan cilaka, urip lan mati, Kawula lan Gusti.

Ngapingkal :o ngka telu , tegese netepake keyakinaning manungsa pinasti kudu nompa lang nglakoni lelakon pangawane dewe salawase ana ing alam donya, supaya aka nganti ngeluh ngresah, sebab pepastining urip wajibe kudu ngambah ing alam telung rupa yaiku :
1. Alam jaga (melek),
2. Turu,
3. Tilar donya (mati) jalaran iki wis ora bisa diuncati maneh.

Mamiring :o ngka papat iku tegese nyatane Allah dadi sesembahane kabeh mahluk, ora wujud ora arah ora panggonan lan ora katon, uga ora kena kinaya ngapa. Lan uga dadi plambange asal kedadiane badan wadaging manungsa saka anasir patang rupa, yaiku :

Bumi, 2. Geni, 3. Angin, 4. Banyu. Mangkono uga anane klebating manungsa iku ana papat.

1. Wetan, yaiku lambange nalika Bapa lan Biyung pada sapatemon,

2. Kidul, yaiku plambange nalika Bapa lan Biyung kumpul,

3. Kulon, iku plambange nalika Bapa lan Biyung nganakake Dhat nanging mung darma dadi lantaran bae,

4. Lor, iku plambange nalika lahire jabang bayi.

Makurung :o ngka lima, iki maksude panguwasane Gusti Allah, nalika wiji isih ana ing guwa garbaning Bapa lan Biyung, Bapa iku mung saderma dadi lantaran dumadining jabang bayi. Makurung tegese dadi kalima pancer, lan jumenenge ana ing satengahe keblad.

E : dadi angka nem, maksude Eklas terange Eklas iku ana nem warna yaiku :
1. Rila,
2. lali,
3. lulus,
4. eling,
5. langgeng,
6. sumarah (pasrah).

KETERANGAN :

1. RILA, tegese kelangan apa bae wis ora getun,

2. LALI tegese lali marang dhat sipate, maksude lali ing badan lan jiwane ditinggal ana ing alam donya.

3. LULUS , nglulusake selawase urip kanti nikmat lan manfaat,

4. ELING, eling marang angale lan eling marang mula mulanira,

5. LANGGENG, ora bakal owah ngingsir maneh, terus langgeng asmane,

6. SUMARAH yaiku masrahake jiwa ragane katur marang Pangeran.

La :dadi ongka pitu, iki tegese tetepe lakuning wayah (jam) kang ora tau blinjani, kayata lakune srengege, mesti wayahe tetep, mula para Pandita iku pada nganggo watak pitu.

Pa palya :dadi ongka wolu, iki karepe nuduhake lakuning semadi kang tumuju marang Suksma Kawekas, ana wolung bab, aran “Hasta Brata” keterangane kaya kang kacetak ana ing wulangan ngarep.

Ja :ongka sanga, tegese anane babahan hawa sasanga.

Das = nul :tegese dadi tanda marang ajining angka, jen das mau dumunung ana ing sangarepe ongka, tegese ajine(regane) ongka mau dadi suda, aran winengku, dikuwasani. Nanging yen das ana ing burining ongka iku tegese regane angka mau banjur dadi mundak duwur, aran hamengku nguwasani (tulada Rp. 00.1 lan Rp. 1,00).

Kajaba iku ana maneh karepe, yen wujud mung das tok iku tegese ora duwe pangadji (ora duwe rega)utawa suwung dadi karepe badan wadage manungsa iku yen wis di unjadi ing suksma, wis ora ana gunane jalaran wis suwung lan wis ninggal sipate, kang kari mung asmane.

Ana maneh candake sasmita sandi kang wujud tembung ( ukara) siji nanging mengku karep rong rupa, yaiku :

Ka ta pa ga ba iki aran Alpa Prana.

Ka ta pa ga ba iki aran Maha Prana.

Tegese “Alpa Prana” iku kawula) dadi anane kawula.

Tegese ”Maha Prana” iku Gusti ) lan Gusti.

Keterangane mangkene :

Kawula (titah = mahluk) iku kadunungan apes lan lali, sebab titah iku bisane dadi luhur kudu nglakoni (duwe laku), mula dikaya ngapa pintere manungsa ora bakal bisa madani kalawan panguwasane Pangeran. Sebab manungsa tansah binuntel ing kamarkaning alam donya. Mula biasane kelakon sediyane iku mung gumantung marang lila legawane anggone masrahake jiwa ragane marang Pangeran.

Wondene Gusti Allah mula sinebut ora makan ora jaman, lan tan kena kinaya ngapa, sebab Panjenangane kang nglimputi sumarambah ing sakabehe kang para dumadi, kang bisa diweruhi dening manungsa kodrate panguwasane.

Tingkah patrape Semadi wis diterangke ana ing ngarep, dadi yen manungsa wis bisa netepi ing pituduh mau banjur ngeremake mripat kang alon-alon lan dedasar ati sabar. Ing kono sira bakal manjing ana ing alam kang peteng dedet lelimangan wis ora kena diumpamakake maneh. Ing kahanan iku ana kang nyebut aran “Tapel Adam”. Yen wis mangkono inggal ngucapa mangkene ”

Pangrasa Suksma Luput, iya pangrasane Nyawa kang mulya, iya pangrasane Suksma. Suksma ilang tan kena ing pati.

Yen wis mangkono sira bakal weruh/meruhi papan padang nerawang handelahi tanpa wewayangan, jembar tanpa tepi ora ana keblate, ora ana ngisor lan duwur, kang katon mung suwung sepi lan rasa kang tentrem ayem. Kedadian iki saya panguwasaning Roh = uteg. Mulane roh uteg bisa duwe panguwasane kang mangkono mau, jalaran dek nalikane isih ana ing alam donya babadan wadag, dayane tanpa nganggo wates ukuran. Sebab badan sakojur iki dikuwasani dening uteg (kawruh) lan pinteram/ kapinteran mula aran Yang Maha Luhur.

Yen kena panguwasaning kaluhurane Suksma, banjur ora duwe karep apa apa, iya iku kang sinebut aran Mangeran Suwug, tegese ora ana barang kang sinediyam Manawa kerem kandeg ana ing kono, bakal dadi Ratuning jin lan peri.

Yen cahya padang mau banjur ilang, sira bakal pirsa cahya kang blerengi kaya sunare srengege, iki kedadian saka napas. Mula kaya mangkono awit dek isih ana ing alam donya nganggo badan wadag. Napas iku maweh cahya ing badan sakojur. Ing kono aran Yang Maha Mulya.

Yen kena pangaruhe kamulyane Suksma, yaiku kang sinebut Mangeran wujud, sebab ing kono duwe karep arep nganakake warna rupa, tegese duwe sediya nitis, manjelma maneh, yen kliru sediyane banjur dadi retuning danyang dan prayangan.

Yen cahya kuning, iku kedadian saka Budi, sebab nalika isih ana ing alam donya, Budi iku gawe sucining badan sakojur, ing kono aran Yang Maha Suci. Yen kena pengaruhe kasuciane Suksma, agawe sucining Jiwa, kang aran Mangeran konta (gambaran kang ora ana wujude). Mula banjur gawe ragu raguning (gojak gajek) lan yen kandeg ana ing kono, bakal dadi retuning setan.

Yen cahya kuning banjur musna, banjur weruh cahya ireng, yaiku kedadian saka Iman, sebab nalika isih ana ing alam donya Iman iku nguwasani badan sakojur, ing kono aran Yang Maha Kawasa, yen kena pangaruhe kuwasaning Suksma, banjur duwe karep nindakake penguwasaning Jiwa, yaiku kang aran Mangeran ana (wujud), tegese deweke ngakoni diri pribadi yen klelep ing kono bakal dadi retuning Bekasakan nunggal bangsa lan setan, nanging luwih kasar.

Yen cahya ireng mau banjur ilang, ganti dadi cahya putih iku kadadian saya pangrasa, sebab nalika isih ana ing alam donya, pangrasa mau ngebeki ing badan sakojur mula aran Yang Maha Agung, yen kena pengaruhe Aguning Suksma, bakal nitis dadi bangsane manuk.

Yen cahya putih mau musna, bakal/banjur weruh cahya abang iki kedadian saka pangrungu (pamiarsa) awit pamiarsa mau dek nalika isih ana ing alam donya masesa ing badan sakojur, mula aran Yang Maha Wasesa, yen kena pengaruhe wasesane suksma, bakal nitis dadi kewan galak.

Yen cahya abang wis ilang, bakal pirsa cahya kang wening (bening) iki kedadian saka paningal, awit maune dek isih ana ing alam donya paningal iku gawe purbaning badan sakojur, mula aran Yang Maha Purba, yen kena daya pengaruhe purbaning suksma, bakal nitis dadi kewan kang urip ana ing banyu.

Yen cahya wening musna, banjur pirsa cahya kang monca warna, yaiku ireng, abang, putih, kuning lsp, iki kedadian saka pangambu, nalika isih ana ing alam donya hanyamati ing badan sakojur, mula aran Yang Maha Manon, tegese meruhi samubarang kalir kang bakal tumeka sinebut Soca Batara, wondene asale cahya monca warna mau kedadian saka anasir patang prakara, yaiku Bumi, Geni, Angin, lan Banyu.

Keterangane Mangkene :

1. Cahya Abang : Asal seko geni, dumunung ana ing jantung, dadi napsu amarah, mula kena pengaruhe cahya abang bakal nitis dadi manungsa kang sugih nepsu (murka).

2. Cahya Ireng : Asal saka bumi, manggon ana ing waduk (weteng) dadi pangrasa, watake ngongsa utawa kesusu mula yen lena pengaruhe cahya ireng, nitis dadi manungsa kang sugih pangerten lahir.

3. Cahya Putih : Kedadian saka angin, manggon ana ing sanubari dadi sabar, yen kena pengaruhe iki bakal nitis dadi manungsa kang sugih kawruh kebatinan.

4. Cahya Kuning : Asal saka banyu, dumunung ana ing uteg, dadi kawruh lahir lan batin, dayane bisa weruh (nimbang) kedadian ala lan becik, bener lan luput, iki bakal nitis dadi manungsa wicaksana, ahli budi, yen tembung Indonesia aran Budiman lan Gunawan.

Kabeh mau salugune mung gumantung marang karsane Gusti Allah, mula sing perlu tumrap para manungsa sumujude marang Pangeran kang Maha gesang.


ooooooooo000ooooooooo

GAMBLANGE :

Bumi, Geni, Angin lan Banyu jalaran iku kang dadi pokok anasiring urip, yen kurang pangertine kang dadi asal usule, handadekake kurang sampurnaning kawruhe ing bab kebatinan. Wondene katerangane mangkene :

Yen sira wis ngerti marang asal usule uga kudu ngerti marang tegese (karepe) awit yen ora mangkono bisa gawe kliruning panganggep (panggangone) sebab yen ora mangkono bisa gawe kurang percayane (ngandele).

Yen wis ngerti dununge kudu ngerti kanggone, sebab yen ora ngerti kanggone bisa ndadekake binggunge ing pangertene. Yen wis ngerti kanggone kudu ngerti marang kedadiane, sebab yen ora ngerti kedadiane bakal gawe gojak gajekge kawruhe.

Yen wis ngerti marang kadadiane kudu ngerti buktine sebab yen ora weruh buktine ora ana gunane tumrap ing pangertene.

Sebab sakabehing ilmu iku yen mung apal sesebutane bae ora kanti dilakoni babar pisan tanpa gawe prasasat kaja manuk bejo, bisa omong nanging ora ngerti tegese. Luwih luwih bab ilmu kebatinan, iki yen ora dilakoni dinyatakake malah nambahi dosa, sebab banjur dadi ahli umuk
durung tau weruh nyatane, omonge kaya kang wis pada weruh buktine, dadi aran batin lahir goroh. Sebab sapa iku sing ngerti temenan (apal) tumuli dilakoni, supaya sira ora dosa lahir lan batin ana ing donya tumeka ing akerat.

GAMBLANGE MANEH MANGKENE :

Bab badan iku sakbenere raga kang wis ora kanggo (mati) wondene rasaning pati iku ana patang bab yaiku :

1. Rasaning jantung, lakuning napas,
2. Rasaning weteng (waduk) lakuning pangrasa,
3. Rasaning sanubari lakuning budi,
4. Rasaning uteg lakuning Roh.

Mula patang bab iki diarani badan, jalaran asale saka bumi.

BAB ANGGOTA RAGA

Iku uga kedadian saka patang bab, yaiku :

1. Roh, kang nglakokake engetan,

2. Pangambu, kang nompa kabeh sawernane panggoda,

3. Napas, kang nglakokake getih lan rahsa,

4. Pangrasa, kang nglakokake sari sarining daging, kulit lsp, kang dadi dasaring urip.

BAB NYAWA

Kang aran nyawa iku kedadian saka telung bab, kang isih kena diowahi lan
kena gingsir yaiku :

1. Iman , manggon ana ing pulung ati,

2. Pamiarsa (pangrungu) dumunung ana ing kuping,

3. Paningal, dumunung ana ing mripat.

Mula telung bab iki diarani nyawa, sebab asale saka banyu, mongka banyu iku bisa owah gingsir, ora bisa tetep ajeg panggonane. Dadi kuwajibane uga ora tetep.

SUKSMA

Kang aran Suksma iku kedadian saka limang bab, kang ora bisa owah gingsir yaiku :

1. Roh , dumunung ana ing uteg,

2. Napas, dumunung ana ing jantung,

3. Budi, dumunung ana ing sanubari,

4. Pangrasa, dumunung ana ing waduk (weteng),

5. Pangambu, dumunung ana ing irung.

Limang bab iki diarani Suksma, jalaran asale saka angin. Nyatane angin iku kahanane kang tetep ora tau owah gingsir. Jagad iki sakisine kabeh wiwit sakdurunge dumadi wis kebekan dening angin. Mula suksma iku uga ora bisa owah lan ora bisa gingsir sebab asal saka angin.

Anane manungsa nganggo badan, anggota, nyawa, suksma jalaran deweke kanggonan pirantining urip wolung bab, yaiku : Roh, Napas, Budi, Iman, Pangrasa, Pangambu, Paningal lan Pangrungu.

Dene liyane iku klebu ing golongan kang kasar, yaiku kulit, daging, balung lsp, yaiku kang asal saka Bapa Biyung, mula diarani badan kasar (wadag) sebab katon wujude.

Yen kang asal saka Pangeran yaiku wolung bab mau, sanajan ora katon ing mripat wadag nanging ana buktine, dumunung ana ing badan (raga) nyawa lan suksma.

Dene salugune badan, nyawa lan suksma mau ora bisa lumaku, yen ora sarana obahing keteg, dene obahing keteg iku jalaran kena daya lakuning bumi, geni, banyu lan angin. Patang bab iki anggone bisa tumindak, sebab saka kenadayane Swasana, kaya kang diterangake mau, bab jagad kebekan dening angin, ya swasana kang ngebeki cakrawala iki, mula diparibasakake alus tan kena jinumput, gede ngebaki jagad.

Dadi ceta lan terang, dumadining manungsa iku kang pokok saka dayane swasana, dene swasana iki kang dadi lantaran dumadining manungsa iku dibagi dadi rong bab yaiku: swasana kang tumuju ing jaba badan, lan swasana tegese hawa kang kumpul, Swa tegese panggonan. Dadi terange tembung kumpuling hawa.

Dadi swasana kang tumuju ana ing jero badan, Swa tegese umur, Sana tegese panggonan, wutuhing tembung panggonan umur, dene umur iku dumunung ana ing Napas. Dadi uriping manungsa iku sebab nganggo Swasana kang dununge ana rong panggonan, yaiku ana ing jaba lan ana ing jero badan. Dadi ora bisa nganggo saperangan bae, kudu jaba lan jero. Yen mung nganggo sebagian bae mesti ora bisa urip banjur aran mati.

Oooo0000000ooooo

RAMALAN JAYABAYA MUSARAR

Asmaradana

Kitab Musarar inganggit
Duk Sang Prabu Jayabaya
Ing Kediri kedhatone
Ratu agagah prakosa
Tan ana kang malanga
Parang muka samya teluk
Pan sami ajrih sedaya.

Milane sinungan sakti
Bathara Wisnu punika
Anitis ana ing kene
Ing Sang Prabu Jayabaya
Nalikane mangkana
Pan jumeneng Ratu Agung
Abala para Narendra.

Wusnya mangkana winarni
Lami-lami apeputra
Jalu apekik putrane
Apanta sampun diwasa
Ingadekan raja
Pagedhongan tanahipun
Langkung arja kang nagara.

Maksihe bapa anenggih
Langkung suka ingkang rama
Sang Prabu Jayabayane
Duk samana cinarita
Pan arsa katamiyan
Raja Pandhita saking Rum
Nama Sultan Maolana.

Ngali Samsujen kang nami
Sapraptane sinambrama
Kalawan pangabektine
Kalangkung sinuba suba
Rehning tamiyan raja
Lan seje jinis puniku
Wenang lamun ngurmatana.

Wus lengah atata sami
Nuli wau angandika
Jeng Sultan Ngali Samsujen
“Heh Sang Prabu Jayabaya
Tatkalane ing sireku
Kandhane Kitab Musarar.

Prakara tingkahe nenggih
Kari ping telu lan para
Nuli cupet keprabone
Dene ta nuli sinelan
Liyane teka para”
Sang Prabu lajeng andeku
Wus wikan titah Bathara.

Lajeng angguru sayekti
Sang-a Prabu Jayabaya
Mring Sang raja pandhitane
Rasane Kitab Musarar
Wus tunumlak sadaya
Lan enget wewangenipun
Yen kantun nitis ping tiga.

Benjing pinernahken nenggih
Sang-a Prabu Jayabaya
Aneng sajroning tekene
Ing guru Sang-a Pandhita
Tinilar aneng Kabah
Imam Supingi kang nggadhuh
Kinarya nginggahken kutbah.

Ecis wesi Udharati
Ing tembe ana Molana
Pan cucu Rasul jatine
Alunga mring Tanah Jawa
Nggawa ecis punika
Kinarya dhuwung puniku
Dadi pundhen bekel Jawa.

Raja Pandhita apamit
Musna saking palenggahan
Tan antara ing lamine
Pan wus jangkp ing sewulan
Kondure Sang Pandhita
Kocapa wau Sang Prabu
Animbali ingkang putra.

Tan adangu nulya prapti
Apan ta lajeng binekta
Mring kang rama ing lampahe
Minggah dhateng ardi Padhang
Kang putra lan keng rama
Sakpraptaning ing gunung
Minggah samdyaning arga.

Wonten ta ajar satunggil
Anama Ajar Subrata
Pan arsa methuk lampahe
Mring Sang Prabu Jayabaya
Ratu kang namur lampah
Tur titit Bathara Wisnu
Njalama Prabu Jayabaya.

Dadya Sang Jayabaya ji
Waspada reh samar-samar
Kinawruhan sadurunge
Lakune jagad karana
Tindhake raja-raja
Saturute laku putus
Kalawan gaib sasmita.

Yen Islama kadi nabi
Ri Sang aji Jayabaya
Cengkrameng ardi wus suwe
Apanggih lawan ki Ajar
Ajar ing gunung Padhang
Awindon tapane guntur
Dadi barang kang cinipta.

Gupuh methuk ngacarani
Wus tata denya alenggah
Ajar angundang endhange
Siji nyunggi kang rampadan
Isine warna-warna
Sapta warna kang sesuguh
Kawolu lawan ni endang.

Juwadah kehe satakir
Lan bawang putih satalam
Kembang melathi saconthong
Kalawan getih sapitrah
Lawan kunir sarimpang
Lawan kajar sawit iku
Kang saconthong kembang mojar.

Kawolu endhang sawiji
Ki Ajar pan atur sembah
“Punika sugataningong
Katura dhateng paduka”
Sang Prabu Jayabaya
Awas denira andulu
Sedhet anarik curiga.

Ginoco ki Ajar mati
Endhange tinuweng pejah
Dhuwung sinarungken age
Cantrike sami lumajar
Ajrih dhateng sang nata
Sang Rajaputra gegetun
Mulat solahe kang rama.

Arsa matur putra ajrih
Lajeng kondur sekaliyan
Sapraptanira kedhaton
Pinarak lan ingkang putra
Sumiwi munggweng ngarsa
Angandika Sang-a Prabu
Jayabaya mring kang putra.

“Heh putraningsun ta kaki
Sira wruh solahing Ajar
Iya kang mati dening ngong
Adosa mring guruningwang
Jeng Sultan Maolana
Ngali Samsujen ta iku
Duk maksih sami nom-noman.

Sinom

Pan iku wus winejang
Mring guru Pandhita Ngali
Rasane kitab Musarar
Iya padha lawan mami
Nanging anggelak janji
Cupet lelakoning ratu
Iya ing tanah Jawa
Ingsun pan wus den wangeni
ari loro kaping telune ta ingwang.

Yen wis anitis ping tiga
Nuli ana jaman maning
Liyane panggaweningwang
Apan uwus den wangeni
Mring pandhita ing nguni
Tan kena gingsir ing besuk
Apan Maolana Ngali
Jaman catur semune segara asat.

Mapan iku ing Jenggala
Lawan iya ing Kediri
Ing Singasari Ngurawan
Patang ratu iku maksih
Bubuhan ingsun kaki
Mapan ta durung kaliru
Negarane raharja
Rahayu kang bumi-bumi
Pan wus wenang anggempur kang dora cara .

Ing nalika satus warsa
Rusake negara kaki
Kang ratu patang negara
Nuli salin alam malih
Ingsun nora nduweni
Nora kena milu-milu
Pan ingsun wus pinisah
Lan sedulur bapa kaki
Wus ginaib prenahe panggonan ingwang.

Ana sajroning kekarah
Ing tekene guru mami
Kang nama raja pandhita
Sultan Maolana Ngali
Samsujen iku kaki
Kawruhana ta ing mbesuk
Saturun turunira
Nuli ana jaman maning
Anderpati arane Kalawisesa.

Apan sira linambangan
Sumilir kang naga kentir
Semune liman pepeka
Pejajaran kang negari
Ilang tingkahing becik
Negara kramane suwung
Miwah yudanegara
Nora ana anglabeti
Tan adil satus taun nuli sirna.

Awit perang padha kadang
Dene pametune bumi
Wong cilik pajeke emas
Sawab ingsun den suguhi
Marang si Ajar dhingin
Kunir ta ingsun
Nuli asalin jaman
Majapahit kang nagari
Iya iku Sang-a Prabu Brawijaya.

Jejuluke Sri Narendra
Peparab Sang Rajapati
Dewanata alam ira
Ingaranan Anderpati
Samana apan nenggih
Lamine sedasa windu
Pametuning nagara
Wedale arupa picis
Sawab ingsun den suguhi mring si Ajar.

Juwadah satakir iya
Sima galak semu nenggih
Curiga kethul kang lambang
Sirna salin jaman maning
Tanah Gelagah wangi
Pan ing Demak kithanipun
Kono ana agama
Tetep ingkang amurwani
Ajejuluk Diyati Kalawisaya.

Swidak gangsal taun sirna
Pan jumeneng Ratu adil
Para wali lan pandhita
Sadaya pan samya asih
Pametune wong cilik
Ingkang katur marang Ratu
Rupa picis lan uwang
Sawab ingsun den suguhi
Kembang mlathi mring ki Ajar gunung Padhang.

Kaselak kampuhe bedhah
Kekesahan durung kongsi
Iku lambange dyan sirna
Nuli ana jaman maning
Kalajangga kang nami
Tanah Pajang kuthanipun
Kukume telat Demak
Tan tumurun marang siwi
Tigang dasa enem taun nuli sirna.

Semune lambang Cangkrama
Putung ingkang watang nenggih
Wong ndesa pajege sandhang
Picis ingsun den suguhi
Iya kajar sauwit
Marang si Ajar karuhun
Nuli asalin jaman
Ing Mataram kang nagari
Kalasakti Prabu Anyakrakusumo.

Kinalulutan ing bala
Kuwat prang ratune sugih
Keringan ing nungsa Jawa
Tur iku dadi gegenti
Ajar lan para wali
Ngulama lan para nujum
Miwah para pandhita
Kagelang dadi sawiji
Ratu dibya ambeg adil paramarta.

Sudibya apari krama
Alus sabaranging budi
Wong cilik wadale reyal
Sawab ingsun den suguhi
Arupa bawang putih
Mring ki Ajar iku mau
Jejuluke negara
Ratune ingkang miwiti
Surakarta semune lintang sinipat.

Nuli kembang sempol tanpa
Modin sreban lambang nenggih
Panjenengan kaping papat
Ratune ingkang mekasi
Apan dipun lambangi
Kalpa sru kanaka putung
Satus taun pan sirna
Wit mungsuh sekutuh sami
Nuli ana nakoda dhateng merdagang.

Iya aneng tanah Jawa
Angempek tanah sethithik
Lawas-lawas tumut aprang
Unggul sasolahe nenggih
Kedhep neng tanah Jawi
Wus ngalih jamanireku
Maksih turun Mataram
Jejuluke kang negari
Nyakrawati kadhatone tanah Pajang.

Ratu abala bacingah
Keringan ing nuswa Jawi
Kang miwiti dadi raja
Jejuluke Layon Keli
Semu satriya brangti
Iya nuli salin ratu
Jejuluke sang nata
Semune kenyo musoni
Nora lawas nuli salin panjenengan.

Dene jejuluke nata
Lung gadhung rara nglingkasi
Nuli salin gajah meta
Semune tengu lelaki
Sewidak warsa nuli
Ana dhawuhing bebendu
Kelem negaranira
Kuwur tataning negari
Duk semana pametune wong ing ndesa.

Dhuwit anggris lawan uwang’
Sawab ingsun den suguhi
Rupa getih mung sapitrah
Nuli retu kang nagari
Ilang barkating bumi
Tatane Parentah rusuh
Wong cilik kesrakatan
Tumpa-tumpa kang bilahi
Wus pinesthi nagri tan kena tinambak.

Bojode ingkang negara
Narendra pisah lan abdi
Prabupati sowang-sowang
Samana nglaih nagari
Jaman Kutila genti
Kara murka ratunipun
Semana linambangan
Dene Maolana Ngali
Panji loro semune Pajang Mataram.

Nakodha melu wasesa
Kadhuk bandha sugih wani
Sarjana sirep sadaya
Wong cilik kawelas asih
Mah omah bosah-basih
Katrajang marga agung
Panji loro dyan sirna
Nuli Rara ngangsu sami
Randha loro nututi pijer tetukar.

Tan kober paes sarira
Sinjang kemben tan tinolih
Lajengipun sinung lambang
Dene Maolana Ngali
Samsujen Sang-a Yogi
Tekane jaman Kala Bendu
Ing Semarang Tembayat
Poma den samya ngrawuhi
Sasmitane lambang kang kocap punika.

Dene pajege wong ndesa
Akeh warninira sami
Lawan pajeg mundhak-mundhak
Yen panen datan maregi
Wuwuh suda ing bumi
Wong dursila saya ndarung
Akeh dadi durjana
Wong gedhe atine jail
Mundhak taun mundhak bilahining praja.

Kukum lan yuda nagara
Pan nora na kang nglabeti
Salin-sdalin kang parentah
Aretu patraping adil
Kang bener-bener kontit
Kang bandhol-nbandhol pan tulus
Kang lurus- lurus rampas
Setan mindha wahyu sami
Akeh lali mring Gusti miwah wong tuwa.

Ilang kawiraningdyah
Sawab ingsun den suguhi
Mring ki Ajar Gunung Padhang
Arupa endang sawiji
Samana den etangi
Jaman pitung atus
Pitung puluh pan iya
Wiwit prang tan na ngaberi
Nuli ana lamate negara rengka.

Akeh ingkang gara-gara
Udan salah mangasa prapti
Akeh lindhu lan grahana
Dalajate salin-salin
Pepati tanpa aji
Anutug ing jaman sewu
Wolung atus ta iya
Tanah Jawa pothar pathir
Ratu Kara Murka Kuthila pan sirna.

Dene besuk nuli ana
Tekane kang Tunjung Putih
Semune Pudhak kasungsang
Bumi Mekah dennya lair
Iku kang angratoni Jagad kabeh ingkang mengku
Juluk Ratu Amisan Sirep musibating bumi
Wong nakoda milu manjing ing samuwan .

Prabu tusing waliyulah
Kadhatone pan kekalih
Ing Mekah ingkang satunggal Tanah Jawi kang sawiji
Prenahe iku kaki Perak lan gunung Perahu
Sakulone tempuran Balane samya jrih sajagad
Kono ana pangapura
Ajeg kukum lawan adil
Wong cilik pajege dinar
Sawab ingsun den suguhi Iya kembang saruni
Mring ki Ajar iku mau Ing nalika semana
Mulya jenenging narpati
Tur abagus eseme lir madu puspa .

Dhandhanggula

Langkung arja jamaning narpati
Nora nana pan ingkang nanggulang
Wong desa iku wadale
Kang duwe pajeg sewu
Pan sinuda dening Narpati
Mung metu satus dinar
Mangkana winuwus
Jamanira pan pinetang
Apan sewu wolungatus anenggih
Ratune nuli sirna.

Ilang tekan kadhatone sami
Nuli rusak iya nungsa Jawi
Nora karuwan tatane
Pra nayaka sadarum
Miwah manca negara sami
Padha sowang-sowangan
Mangkana winuwus
Mangka Allahu Tangala
Anjenengaken Sang Ratu Asmarakingkin
Bagus maksih taruna.

Iku mulih jeneng Narpati
Wadya punggawa sujud sadaya
Tur padha rena prentahe
Kadhatone winuwus
Ing Kediri ingkang satunggil
Kang siji tanah Ngarab
Karta jamanipun Duk semana pan pinetang
Apan sewu luwih sangang atus anenggih
Negaranira rengka.

Wus ndilalah kersaning Hyang Widhi
Ratu Perangi anulya prapta
Wadya tambuh wilangane
Prawirane kalangkung
Para ratu kalah ngajurit
Tan ana kang nanggulang
Tanah Jawa gempur
Wus jumeneng tanah Jawa
Ratu Prenggi ber budi kras anglangkungi
Tetep neng tanah Jawa.

Enengana Sang Nateng Parenggi Prabu ing Rum ingkang ginupta
Lagya siniwi wadyane Kya patih munggweng ngayun
Angandika Sri Narapati
“Heh patih ingsun myarsa
Tanah Jawa iku
Ing mangke ratune sirna
Iya perang klawan Ratu Prenggi
Tan ana kang nanggulangi.

Iku patih mengkata tumuli
Anggawaa ta sabalanira
Poma tundhungen den age
Yen nora lunga iku
Nora ingsun lilani mulih”
Ki Patih sigra budhal
Saha balanipun
Ya ta prapta tanah Jawa
Raja Prenggi tinundhung dening ki Patih Sirna sabalanira.

Nuli rena manahe wong cilik
Nora ana kang budi sangsaya
Sarwa murah tetukone
Tulus ingkang tinandur
Jamanira den jujuluki
Gandrung-gandrung neng marga
Andulu wong gelung
Kekendon lukar kawratan
Keris parung dolen tukokena nuli
Campur bawur mring pasar.

Sampun tutug kalih ewu warsi
Sunya ngegana tanpa tumingal
Ya meh tekan dalajate
Yen kiamat puniku
Ja majuja tabatulihi
Anuli larang udan
Angin topan rawuh
Tumangkeb sabumi alam
Saking kidul wetan ingkang andhatengi
Ambedhol ponang arga

MUTIARA ILMU MAKRIFAT

Kanjeng Nabi Khidir berhenti sejenak, lalu berkata “matahari berbeda dengan bulan, perbedaannya terdapat pada cahaya yang dipancarkannya. Sudahkah hidayah iman terasa dalam dirimu? Tauhid adalah pengetahuan penting untuk menyembah pada Allah, juga makrifat harus kita miliki untuk mengetahui kejelasan yang terlihat, ya ru’yat (melihat dengan mata telanjang) sebagai saksi adanya yang terlihat dengan nyata. Maka dari itu kita dalami sifat dari Allah, sifat Allah yang sesungguhnya, Yang Asli, asli dari Allah. Sesungguhnya Allah itu, allah yang hidup. Segala afalnya (perbuatanya) adalah bersal dari Allah. Itulah yang demaksud dengan ru’yati. Kalau hidupmu senantiasa kamu gunakan ru’yat, maka itu namanya khairat (kebajikan hidup). Makrifat itu hanya ada di dunia. Jauhar awal khairat (mutiara awal kebajikan hidup), sudah berhasil kau dapatkan. Untuk itu secara tidak langsung sudah kamu sudah mendapatkan pengawasan kamil (penglihatan yang sempurna). Insan Kamil (manusia yang sempurna) berasal dari Dzatullah (Dzatnya Allah). Sesungguhnya ketentuan ghaib yang tersurat, adalah kehendak Dzat yang sebenarnya. Sifat Allah berasal dari Dzat Allah. Dinamakan Insan Kamil kalau mengetahui keberadaan Allah itu. Bilamana tidak tertulis namamu, di dalam nuked ghaib insan kamil, itu bukan berarti tidak tersurat. Ya, itulah yang dinamakan puji budi (usaha yang terpuji). Berusaha memperbaiki hidup, akan menjadikan kehidupan nyawamu semakin baik. Serta badannya, akan disebut badan Muhammad, yang mendapat kesempurnaan hidup”.
Syekh Malaya berkata lemah lembut, “mengapa sampai ada orang mati yang dimasukkan neraka? Mohon penjelasan yang sebenarnya”.
Kanjeng Nabi Khidir berkata dengan tersemyum manis, “Wahai Malaya! Maksudnya begini. Neraka jasmani juga berada di dalam dirimu sendiri, dan yang diperuntukkan bagi siapa saya yang belum mengenal dan meniru laku Nabiyullah. Hanya ruh yang tidak mati. Hidupnya ruh jasmani itu sama dengan sifat hewan, maka akan dimasukkan ke dalam neraka. Juga yang mengikuti bujuk rayu iblis, atau yang mengikuti nafsu yang merajalela seenaknya tanpa terkendali, tidak mengikuti petunjuk Gusti Allah SWT. Mengandalkan ilmu saja, tanpa memperdulikan sesama manusia keturunan Nabi Adam, itu disebut iman tadlot. Ketahuilah bahwa umat manusia itu termasuk badan jasmanimu. Pengetahuan tanpa guru itu, ibarat orang menyembah tanpa mengetahui yang disembah. Dapat menjadi kafir tanpa diketahui, karena yang disembah kayu dan batu, tidak mengerti apa hukumnya, itulah kafir yang bakal masuk neraka jahanam.
Adapun yang dimaksudkan Rud Idhafi adalah sesuatu yang kelak tetap kekal sampai akhir nanti kiamat dan tetap berbentuk ruh yang berasal dari ruh Allah. Yang dimaksud dengan cahaya adalah yang memancar terang serta tidak berwarna, yang senantiasa meserangi hati penuh kewaspadaan yang selalu mawas diri atau introspeksi mencari kekurangan diri sendiri serta mempersiapkan akhir kematian nanti. Merasa sebagai anak Adam yang harus mempertanggungjawabkan segala perbuatan. Ruh Idhafi seudah ada sebelum tercipta. Syirik itu dapat terjadi, tergantung saat menerima sesuatu yang ada, itulah yang disebut Jauhar Ning. keenamnya jauhar awal. Jauhar awal adalah mutiara ibaratnya. Mutiara yang indah penghias raga agra nampak menarik. Mutiara akan tampak indah menawan. Bermula dari ibarat ketujuh, dikala mendengarkan sabda Allah, maka Ruh Idhafi akan menyesuaikan, yang terdapat di dalam Dzat Allah Yang Mutlak. Ruh serba psrah kepada Dzatullah, itullah yang dimaksudkan Ruh Idhafi. Jauhar awal itu pula, yang menimbulkan Shalat Daim. Shalat Daim tidak perlu mengunakan air wudhu, untuk membersihkan khadas tidak disyaratkan. Itulah shalat batin yang sebenarnya, diperbolehkan makan tidur syahwat maupun buang kotoran. Demikianlah tadi cara shalat Daim. Perbuatan itu termasuk hal terpuji, yang sekaligus merupakan perwujudan syukur kepada Allah. Jauhar tadi bersatu padu menghilangkan sesuatu yang menutupi atau mempersulit mengetahui keberadaan Allah Yang Terpilih. Adanya itu menujukkan adanya Allah, yang mustahil kalau tidak berwujud sebelumnya.
Kehidupan itu seperti layar dengan wayangnya, sedang wayang itu tidak tahu warna dirinya. Akibat junub sudah bersatu erat tetap bersih badan jisimmu. Adapun Muhammad badan Allah. Nama Muhammad tidak pernah pisah dengan nama Allah. Bukakah hidayah itu perlu diyakini? Sebagai pengganti Allah? Dapat pula disebut utusan Allah. Nabi Muhammad juga termasuk badan mukmin atau orang yang beriman. Ruh mukmin identik pula dengan Ruh Idhafi dalam keyakinanmu. Disebut iman maksum, kalau sudah mendapat ketetapan sebagai panutan jati. Bukankah demikian itu pengetahuanmu? Kalau tidak hidup begitu, berarti itu sama dengan hewan yang tidak tahu adanya sesuatu di masa yang telah lewat. Kelak, karena tidak mengetahui ke-Islaman, maka matinya tersesat, kufur serta kafir badannya. Namun bagi yang telah mendapatkan pelajaran ini, segala permasalahan dipahamilebih seksama baru dikerjakan, Allah itu tidak berjumlah tiga. Yang menjadi suri tauladan adalah Nabi Muhammad. Bukankah sebenarnya orang kufur itu, mengingkari empat masalah prinsip. Di antaranya bingung karena tiada pedoman manusia yang dapat diteladani. Kekafiran mendekatkan pada kufur kafir. Fakhir dekat dengan kafir. Sebabnya karena kafir itu, buta dan tuli tidak mengerti tentang surga dan neraka. Fakhir tidak akan mendekatkan pada Tuhan. Tidak mungkin terwujud pendekatan ini, tidak menyembah dan memuji, karena kekafirannya. Seperti itulah kalau fakhir terhadap Dzatullah. Dan sesungguhnya Gusti Allah, mematikan kefakhiran manusia, kepastianny ada di tanga Allah semata-mata. Adapun wujud Dzatullah itu, tidak ada stu makhluk pun yang mengetahui kecuali Allah sendiri. Ruh Idhafi menimbulkan iman. Ruh Idhafi berasal dari Allah Yang Maha Esa, itulah yang disebut iman tauhid. Meyakini adanya Allah juga adanya Muhammad sebagai Rasulullah. Tauhid hidayah yang sudah ada padamu, menyatu dengan Tuhan Yang Terpilih. Menyatu dengan Gusti Allah, baik di dunia maupun di akhirat. Dan kamu harus menyatu bahwa Gusti Allah itu ada dalam dirimu. Ruh Idhafi ada di dalam dirimu. Makrifat itu sebutannya. Hidupnya disebut Syahadat, hidup tunggal didalam hidup. Sujud rukuk sebagai penghiasnya. Rukuk berarti dekat dengan Tuhan Pilihan. Penderitaan yang selalu menyertai menjelang ajal tidak akan terjadi padamu, jangan takut menghadapi sakaratil maut. Jangan ikut-ikutan takut menjelang pertemuanmu dengan Allah. Perasaan takut itulah yang disebut dengan sekarat.
Ruh Idhafi tidak akan mati. Hidup mati, mati hidup. Akuilah sedalam-dalamnya bahwa keberadaanmu itu, terjadi karena Allah itu hidup dan menghidupi dirimu, dan menghidupi segala yang hidup. Sastra Alif (huruf alif) harus dimintakan penjelasannya pada guru. Jabar jer-nya pun harus berani susah payah mendalaminya. Terlebih lagi poengetahuan tentang kafir dan syirik! Sesungguhnya semua itu, tidak dapat dijelaskan dengan tepat maksud sesungguhnya. Orang yang menjelaskan syariat itu berarti sudah mendapatkan anugrah sifat Gusti Allah. Sebagai sarana pengabdian hamba kepada Gusti Allah. Yang menjalankan shalat sesungguhnya raga. Raga yang shalat itu terdorong oleh adanya iman yang hidup pada diri orang yang menjalankannya. Seandainya nyawa tidak hidup, maka Lam Tamsyur (maka tidak akan menolong) semua perbuatan yang dijalankan. Secara yang tersurat, shalat itu adalah perbuatan dan kehendak orang yang menjalankan, namun sebenarnya Allah-lah yang berkehendak atas hambanya. Itulah hakikat dari Tuhan penciptanya. Ruh Idhafi berada di tangan orang mukmin. Semua ruh berada di tangan-Nya. Yaitu terdapat pada Ruh Idhafi. Ruh Idhafi adalah sifat jamal (sifat yang bagus atau indah) keindahan yang berasal Dzatullah. Ruh Idhafi nama sebuah tingkatan (maqom), yang tersimpan pada diri utusan Allah (Rasulullah). Syarat jisim lathif (jasad halus0 itu, harus tetap hidup dan tidak boleh mati.
Cahayanya berasal dari ruh itu, yang terus menerus meliputi jasad. Yang mengisayaratkan sifat jalal (sifat yang perkasa) dan sekaligus mengisyaratkat adanya sifat jamal (sifat keindahan). Jauhar awal mayit (mutiara awal kematian) itu, memberi isyarat hilangnya diri ini. Setelah semua menemui kematian di dunia, maka akan berganti hidup di akherat. Kurang lebih tiga hari perubahan hidup itu pasti terjadi. Asal mula manusia terlahir, dari adanya Ayah, Ibu serta Tuhan Yang Maha Pencipta. Satu kelahiran berasal dari tiga asal lahir. Ya, itulah isyarat dari tiga hari. Setelah dititipkan selama tujuh hari, maka dikembalikan kepada yang meninipkan (yang memberi amanat). Titipan itu harus seperti sedia kala. Bukankah tauhid itu sebagai srana untuk makrifat? Titipan yang ketiga puluh hari, itu juga termasuk juga titipan, yang ada hanya kemiripan dengan yang tujuh hari. Kalau menangis mengeluarkan air mata karena menyesali sewaktu masih hidup. Seperti teringat semasa kehidupan itu berasal dari Nur. Yang mana cahayanya mewujudkan dirimu. Hal itulah yang menimbulkan kesedihan dan penyesalan yang berkepanjangan. Tak terkecuali siapun yang merasakan itu semua, sebagaimana kamu mati, saya merasa kehilangan.
Mati atau hilang bertepatan hari kematian yang keempat puluh hari. Bagaimanakah yang lebih tepat untuk melukiskan persamaan sesama makhluk hidup secara keseluruhannya? Allah dan Muhammad semuannya berjumlah satu. Seratuspun dapat dilukiskan seperti satu bentuk, seperti diibaratkan dengan adanya cahaya yang bersember dari cahaya Muhammad yang sesungguhnya. Sama hal pada saat kamu memohon sesuatu. Ruh jasad hilang di dalamnya, kehadirat Tuhan Yang Maha Pemberi. Tepat pada hari keseribu, tidak ada yang tertinggal. Kembalinya pada allah sudah dalam keaadaan yang sempurna. Sempurna seperti mula pertama dalam keadaan yang sempurna. Sempurna seperti mula pertama diciptakan”.
Syekh Malaya terang hatinya, mendengarkan pelajaran yang baru diterima dari gurunya Syekh Mahyuningrat Kanjeng Nabi Khidir. Syekh Malaya senang hatinya sehingga beliu belum mau keluar dari dalam tubuh Kanjeng Nabi Khidir. Syekh Malaya menghaturkan sembah, sambil berkata manis seperti gula madu. “Kalau begitu hamba tidak mau keluar dari raga dalam tuan. Lebih nyaman di sini saja yang bebas dari sengsara derita, tiada selera makan tidur, tidak merasa ngantuk dan lapar, tidak harus bersusah payah dan bebas dari rasa pegal dan nyeri. Yang terasa hanyalah rasa nikmat dan manfaat”. Kanjeng Nabi Khidir memperingatkan, “yang demikian tidak boleh kalau tanpa kematian”.
Kanjeng Nabi Khidir semakin iba kepada pemohon yang meruntuhkan hatinya. Kata Kanjeng nabi Khidir, “kalau begitu yang awas sajalah terhadap hambatan upaya. Jangan sampai kau kembali. Memohonlah yang benar dan waspada. Anggaplah kalau sudah kau kuasai, jangan hanya digunakan dengan dasar bila ingat saja, karena hal itu sebagai rahasia Allah. Tidak diperkenankan mengobrol kepada sesama manusia, kalau tanpa seizin-Nya! Sekiranya akan ada yang mempersolakan, memperbincangkan masalah ini! Jangan sampai terlanjur! Jangan sampai membanggakan diri! Jangan peduli terhadap gangguan, cobaan hidup! Tapi justru terimalah dengan sabar! Cobaan hidup yang menuju kematian, ditimbulkan akibat buah pikir. Bentuk yang sebenarnya ialah tersimpan rapat di dalam jagadmu! Hidup tanpa ada yang menghidupi kecuali Allah saja. Tiada antara lamanya tentang adanya itu. Bukankah sudah berada di tubuh? Sungguh, bersama lainnya selalu ada dengan kau! Tak mungkin terpisahkan! Kemudian tidak pernah memberitahunakan darimana asalnya dulu. Yang menyatu dalam gerak perputaran bawana. Bukankah berita sebenarnya sudah ada padamu? Cara mendengarnya adalah denga ruh sejati, tidak menggunakan telinga. Cara melatihnya, juga tanpa dengan mata. Adpun telingannya, matanya yang diberikan oleh allah. Ada padamu itu. Secara batinnya ada pada sukma itu sendiri. Memang demikianlah penerapannya. Ibarat seperti batang pohon yang dibakar, pasti ada asap apinya, menyatu dengan batang pohonnya. Ibarat air dengan alunnya. Seperti minyak dengan susu, tubuhnya dikuasai gerak dan kata hati. Demikian pun dengan Hyang Sukma, sekiranya kita mengetahui wajah hamba Tuhan dan sukma yang kita kehendaki ada, diberitahu akan tempatnya seperti wayang ragamu itu. Karena datanglah segala gerak wayang. Sedangkan panggungnya jagd. Bentuk wayang adalah sebagai bentuk badan atau raga. Bergerak bila digerakkan. Segala-galanya tanpa kelihatan jelas, perbuatan dengan ucapan. Yang berhak menentukan semuanya, tidak tampak wajahnya. Kehendak justru tanpa wujud dalam bentuknya. Karena sudah ada pada dirimu. Permisalan yang jelas ketika berhias.
Yang berkaca itu Hyang Sukma, adapun bayangan dalam kaca itu ialah dia yang bernama manusia sesungguhnya, terbentuk di dalam kaca. Lebih besar lagi pengetahuan tentang kematian ini dibandingkan dengan kesirnaan jagad raya, karena lebih lembutseperti lembunya air. Bukankah lebih lembut kematian manusia ini? Artinya lembut kesirnaan manusia? Artinya lebih dari, karena menentukan segalanya. Sekali lagi artinya lembut ialah sangat kecilnya. Dapat mengenai yang kasar dan yang kecil. Mencakup semua yang merangkak, melata tiada bedanya, benar-benar serba lebih. Lebih pula dalam menerima perintah dan tidak boleh mengandalkan pada ajaran dan pengetahuan. Karena itu bersungguh-sungguhlah menguasainya. Pahamilah liku-liku solah tingkah kehidupan manusia! Ajaran itu sebagai ibarat benih sedangkan yang diajari ibarat lahan.
Misal kacang dan kedelai. Yang disebar di atas batu. Kalau batunya tanpa tanah pada saat kehujanan dan kepanasan, pasti tidak tidak akan tumbuh. Tapi bila kau bijaksana, melihatmu musnahkanlah pada matamu! Jadikanlah penglihatanmu sukma dan rasa. Demikian pula wujudmu, suaramu. Serahkan kembali kepada yang Empunya suara! Justru kau hanya mengakui saja sebagai pemiliknya. Sebenarnya hanya mengatasnamai saja. Maka dari itu kau jangan memiliki kebiasaan yang menyimpang, kecuali hanya kepada Hyang Agung. Dengan demikian kau Hangraga Sukma. Yaitu kata hatimu sudah bulat menyatu dengan kawula Gusti. Bicarakanlah manurut pendapatmu! Bila pendapatmu benar-benar meyakinkan, bila masih merasakan sakit dan was-was, berarti kejangkitan bimbang yang sebenarnya. Bila sudah menyatu dalam satu wujud. Apa kata hatimu dan apa yang kau rasakan. Apa yang kau pikir terwujud ada. Yang kau cita-citakan tercapai. Berarti sudah benar untukmu. Sebagai upah atas kesanggupanmu sebagai khalifah di dunia. Bila sudah memahami dan menguasai amalan dan ilmu ini, hendaknya semakin cermat dan teliti atas berbagai masalah.
Masalah itu satu tempat dengan pengaruhnya. Sebagai ibaratnya sekejap pun tak boleh lupa. Lahiriah kau landasilah dengan pengetahuan empat hal. Semuanya tanggapilah secara sama. Sedangkan kelimanya adalah dapat tersimpan dengan baik, berguna dimana saja! Artinya mati di dalam hidup. Atau sama dengan hidup di dalam mati. Ialah hidup abadi. Yang mati itu nafsunya. Lahiriah badan yang menjalani mati. Tertimpa pada jasad yang sebenarnya. Kenyataannya satu wujud. Raga sukma, sukma muksa. Jelasnya mengalami kematian! Syekh Malaya, terimalah hal ini sebagai ajaranku dengan senang hatimu! Anugrah berupa wahyu akan datang kepadamu. Seperti bulan yang diterangi cahaya temaram. Bukankah turnya wahyu meninggalkan kotoran? Bersih bening, hilang kotorannya”.
Kemudian Kanjeng Nabi Khidir berkata dengan lembut dan tersenyum. “Tak ada yang dituju, semua sudah tercakup haknya. Tidak ada yang diharapkan dengan keprawiraan, kesaktian semuanya sudah berlalu. Toh semuanya itu alat peperangan”. Habislah sudah wejangan Kanjeng Nabi Khidir. Syekh Malaya merasa sungkan sekali di dalam hati. Mawas diri ke dalam dirinya sendiri. Kehendak hati rasanya sudah mendapat petunjuk yang cukup. Rasa batinya menjelajah jagad raya tanpa sayap. Keseluruh jagad raya, jasadnya sudah terkendali. Menguasai hakekat semua ilmu. Misalnya bunga yang masih lam kuncup, sekarang sudah mekar berkembang dan baunya semerbak mewangi. Karena sudah mendapat san Pancaretna, kemudian Sunan Kalijaga disuruh kelura dari raga Kanjeng Nabi Khidir kembali ke alamnya semula”.
Lalu Kanjeng Nabi Khidir berkata, “He, Malaya. Kau sudah diterima Hyang Sukma. Berhasil menyebarkan aroma Kasturi yang sebenarnya. Dan rasa yang memanaskan hatimu pun lenyap. Sudah menjelajahi seluruh permukaan bumi. Artinya godaan hati ialah rasa qonaah yang semakin dimantapkan. Ibarat memakai pakaian sutra yang indah. Selalu mawas diri. Semua tingkah laku yang halus. Diserapkan kedalam jiwa, dirawat seperti emas. Dihiasi dengan keselamatan, dan dipajang seperti permata, agar mengetahui akan kemauan berbagai tingkah laku manusia. Perhaluslah budi pekermu atau akhlak ini! Warna hati kita yang sedang mekar baik, sering dinamakan Kasturi Jati. Sebagai pertanda bahwa kita tidak mudah goyah, terhadap gerak-gerik, sikap hati yang ingin menggapai sesuatu tanpa ilmu, ingin mendalami tentang ruh itu justru keliru. Lagi pula secara penataan, kita itu ibaratnya busana yang dipakai sebagai kerudung. Sedangkan yang ikat kepala sebagai sarungmu. Kemudian terlibat ingatan ketika dulu. Ibarat mendalami mati ketika berada di dalam rongga ragaku.
Tampak oleh Sunan Kalijaga cahaya. Yang warnanya merah dan kuning itu, sebagai hambatan yang menghadang agar gagal usaha atauu ikhtiar atau cita-citanya. Dan yang putih di tengah itulah yang sebenarnya harus diikuti. Kelimanya harus tetap diwaspadai. Kuasailah seketika jangan sampai lupa! Bisa dipercaya sifatnya. Berkat kesediaanku berbuat sebagai penyekat. Untuk alat pembebas sifat berbangga diri. Yang selalu didambakan siang dan malam. Bukankah aku banyak sekali melekat atau mengetahui caranya pemuka agama yang ternyata salah dalam penafsiran. Dan penyampaian keterangannya? Anggapannya sudah benar. Tak tahunya malah mematikan pengertian yang benar. Akibatnya terperosok dalam penerapannya. Ada pemuka agama yang ibaratnya menjadi murung. Ia hanya sekedar mencari tempat bertengger saja. Yaitu pada batang kayu yang baik rimbun, lebat buahnya, kuat batangnya. Untuk kemuliaan hidup baru. Ada orang yang berkedudukan, ada yang ikut orang kaya. Akhirnya di masyarakatkan. Ibaratnya seperti sekedar memperoleh kemuliaan sepele. Jadinya tersesat-sesat. Ada pula yang justru memiliki jalan terpaksa.
Menumpuk kekayaan harta dan istri banyak. Ada pula yang memilih jalan menguasai putranya. Putra yang bakal menguasai hak asasi orang per orang. Semuanya ingin mendapatkan yang serba lebih di dalam memiliki jalan mereka. Kalau demikian halnya, menurut pendapatku, belumlah mereka disebut pemuka agama yang berserah diri sepenuhnya kepada Allah, tapi masih berkeinginan pribadi atau berambisi. Agar semua itu menjunjung harkat dan martabat. Tatanan yang tidak pasti, belum bisa disebut manusia utama. Yang demikian itu menurut anggapannya dan perasaannya mendapatkan kebahagiaan, kekayaan dan mengerti hak yang benar. Bila kemudian tertimpa kedudukan, terlanjur terbiasa. Memilih jalan sembarang tempat, tanpa mengahasilkan jerih payahnya dan tanpa hasil. Dalam arti mengalami kegagalan total. Setidak-tidaknya menimbulkan kecurigaan. Apa kebiasaan ketika hidup didunia. Ketika menghadapi datangnya maut, disitulah biasanya tidak kuat menerima ajal. Merasa berat meninggalkan kehidupan dunia yang tersangkal lagi. Pokoknya masih lekat sekali pada kehidupan duniawi. Begitulah beratnya amencari kemuliaan. Tidak boleh lagi merasa terlekat kepada anak-istri. Pada saat-saat menghadap ajatnya. Bila salah menjawab pertanyaannya bumi, lebih baik jangan jadi manusia! Kalau matinya tanpa pertanggungjawaban. Bila kau sudah merasa hatimu benar. Akan hidup abadi tanpa hisab. Akibatnya, tubuh bumi itu keterdiamannya tidak membantu. Kesepiannya tidak mencair. Tidak mempedulikan pembicaraan orang lain yang ditujukan kepadanya. Yaitu bagaimana hilang dan mati bersama raganya ialah diidamkannya. Sehingga mempertinggi semedinya, untuk mengejar keberhasilan. Tapi sayang tanpa petunjuk Allah, apalagi hanya semedi semata. Tidak disertai dukungan ilmu.